Παντελής Βουτουρής

Κάπου στην Κύπρο, στον νομό Πρεβέζης…

Εισαγωγή στην ποιητική του Κώστα Μόντη

Σελίδες: 256, Τιμή: 19.07 ευρώ

ISBN: 978-960-229-381-2

Εκδόσεις Ερατώ

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ερατώ το νέο βιβλίο του Παντελή Βουτουρή «Κάπου στην Κύπρο, στον νομό Πρεβέζης… Εισαγωγή στην ποιητική του Κώστα Μόντη».

Μέχρι το 1954, το τεσσαρακοστό έτος της ηλικίας του, ο Κώστας Μόντης, ο μεγαλύτερος Κύπριος ποιητής, εκδίδει τρεις ποιητικές συλλογές. Τούτη η περίοδος των πρώτων είκοσι δημιουργικών του χρόνων, χαρακτηρίζεται από τη συστροφή, την ανασφάλεια και την καταβύθιση στα επαγγελματικά, βιοτικά και οικογενειακά προβλήματα. Κανένα του ποίημα αυτής της περιόδου η οποία κυοφορεί τον ένοπλο αγώνα του 1955–1959 δεν υποδηλώνει το κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα της αποικιοκρατούμενης Κύπρου και γενικότερα δεν διακρίνεται πουθενά καμιά διάθεση για ρήξη. Θα πρέπει να φτάσουμε στα 1958, για να εκδηλωθεί αυτή η διάθεση. Στις «Στιγμές», την πρώτη συλλογή που εκδίδεται στα χρόνια του Αγώνα, την ώρα που στα διπλωματικά παρασκήνια προετοιμάζεται η συνθηκολόγηση, τα ιδιωτικά αδιέξοδα εγγράφονται στα συλλογικά και η ποίηση του Μόντη αποκτά το πολιτικό έρμα που της έλειπε. Μερικά χρόνια αργότερα, στα τελη της δεκαετίας του 1960, καθώς δοκιμάζεται ο ανθρωπισμός του μπροστά στα μεγάλα παγκόσμια προβλήματα (τον εμφύλιο, την πείνα και τον θάνατο χιλιάδων παιδιών στην Μπιάφρα, τον πόλεμο του Βιετνάμ, την εισβολή των Ρώσων στην Τσεχοσλοβακία) ο πολιτικός ορίζοντας του έργου του διευρύνεται και προσλαμβάνει οικουμενικές πλέον διαστάσεις. Διαγράφονται με αυτό τον τρόπο, ξεκάθαρα, τρεις αλληλένδετες και επικαλυπτόμενες ισοτοπίες (προσωπική, συλλογική, οικουμενική) οι οποίες αναλογούν σε ισάριθμες εννοιακές περιοχές ή θεματικούς κύκλους (εγώ, εμείς, όλοι). Αυτό είναι το σχήμα της ποιητικής του Μόντη το οποίο προτείνεται και αναπτύσσεται στα τρία μέρη αυτού του βιβλίου.

Συγχρόνως στον θεματικό πυρήνα των τριών ισοτοπιών συσπειρώνονται πολλές παιδικές. Έχουμε, κατά συνέπεια, να κάνουμε με έναν αυτοβιογραφούμενο ποιητή ο οποίος μετουσιώνει σε όλη την έκταση του έργου του, μνημονικές εικόνες της μητέρας του Καλομοίρας, του πατέρα του Θεόδουλου, του αδελφού του Γιώργου, του αδελφού του Νίκου, της αδελφής του Ελέγκως και της αδελφής του Χρυστάλλας (για την τραγική ιστορία της οικογένειας με τους αλλεπάλληλους θανάτους, γίνεται λόγος σε διάφορα σημεία του βιβλίου). Τούτες οι μνήμες μορφώνονται ποιητικά, κατασταλάζουν και συστήνουν σταθερούς θεματικούς τόπους της ποιητικής του οι οποίοι εξετάζονται διεξοδικά στα οικεία κεφάλαια: (α) το σύνδρομο της Πρέβεζας, (β) το οδυνηρό θέμα του μισθοφόρου πατέρα, (γ) η τραυματική μνήμη της ετοιμοθάνατης μητέρας, έγκλειστης σε ένα δωμάτιο μακριά από τον δωδεκάχρονο τότε Κώστα Μόντη, (δ) ο ποιητικός «ετερόκοσμος» της έρημης χώρας.

Βιογραφικό

Ο Παντελής Βουτουρής είναι Ομότιμος Kαθηγητής της Nεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Kύπρου, Διευθυντής του Νεοελληνικού Σπουδαστηρίου Πετρώνδα του Πανεπιστημίου Κύπρου, και πρόεδρος του Δ.Σ. του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Σπούδασε Μεσαιωνική και Nεοελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Δίδαξε Νεοελληνική Φιλολογία στις Φιλοσοφικές Σχολές των Πανεπιστημίων Kρήτης και Kύπρου. Δίδαξε επίσης, ως Επισκέπτης Καθηγητής, στο King΄s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, στην Ακαδημία της Βαρκελώνης, στο Κέντρο Βυζαντινών Νεοελληνικών και Κυπριακών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γρανάδας και στο Τμήμα Ελληνικής και Λατινικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου της Pώμης La Sapienza.

Εξέδωσε 13 βιβλία και δημοσίευσε περισσότερες από εκατό μελέτες για τη λογοτεχνία, την κριτική και την ιστορία των ιδεών. Το βιβλίο του «Ιδέες της σκληρότητας και της καλοσύνης. Εθνικισμός, σοσιαλισμός, ρατσισμός (1897-1922)», εκδόσεις Καστανιώτη 2017, τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο δοκιμίου του Αναγνώστη και το πρώτο Κρατικό Βραβείο της Κύπρου. Πιο πρόσφατο βιβλίο του: «Κάπου στην Κύπρο στον νομό Πρεβέζης. Εισαγωγή στην ποιητική του Κώστα Μόντη», εκδόσεις Ερατώ, 2024.