Την ώρα που εξελισσόταν η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας στην Αθήνα (8.11.2024) περπατούσα στην αγορά της Ξάνθης. Εμπορεύματα, μπαχαρικά και προϊόντα απαραίτητα για την καθημερινή ζωή του πολίτη, είτε για να καλύψει άμεσες ανάγκες της διαβίωσής του, είτε για να ικανοποιήσει καταναλωτικές ανάγκες, που του προσφέρουν ικανοποίηση ομορφότερης καθημερινότητας.
Στο ένα αφτί το ακουστικό για να παρακολουθώ το ρεπορτάζ που καλύπτει τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν. Το άλλο αφτί δέκτης της πολυγλωσσίας, που συναντάται σε κάθε πολυπολιτισμική πόλη, όπως η Ξάνθη.
Η εμπορική και αγοραστική κίνηση στην αγορά της Ξάνθης χαρακτηρίζεται από την ηρεμία που εντυπωσιάζει κάθε επισκέπτη, σε έναν χώρο που από την αρχαιότητα εμπόριο και ιδέες κινούνται με ένταση, που απαιτεί η οικονομία και τα κοινωνικά προβλήματα της καθημερινότητας.
Αγοραστές και έμποροι διαπραγματεύονται για να εξασφαλίσουν αμοιβαία οφέλη (win – win / kazan – kazan). Με ανοιχτή διαπραγμάτευση, χωρίς να παραβιάζεται η νομοθεσία που ορίζουν οι νόμοι της αγοράς, οι δύο πλευρές αναζητούν το σημείο ισορροπίας, ώστε ο αγοραστής να εμπιστεύεται τον προμηθευτή και ο προμηθευτής να αναγνωρίζει την αξιοπιστία του συνομιλητή του. Εξ άλλου οι ρόλοι εναλλάσσονται και ο καθένας μέσα στην κοινωνία άλλοτε είναι προμηθευτής και άλλοτε αγοραστής.
Kazan – kazan
Στο υπουργείο Εξωτερικών την ίδια στιγμή οι δύο υπουργοί Εξωτερικών επεξεργάζονται όρους μίας διαδικασίας που σταθεροποιεί την αλληλοκατανόηση θέσεων και συμφερόντων προκειμένου να εξασφαλισθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη και ο αλληλοσεβασμός.
Kazan – kazan συνομιλίες εφ’ όλης της ύλης προβάλλουν οι τίτλοι των τουρκικών εφημερίδων, win – win συνομιλίες περιγράφουν οι αναλυτές και οι εφημερίδες στην Αθήνα.
Η διαδικασία που έχει επιλεγεί πραγματοποιείται με χαλαρή ημερήσια διάταξη, αλλά ακόμη διαπιστώνεται από τις πλευρές ότι χρειάζεται εργασία για να οικοδομηθεί η κοινή αντίληψη και να διαμορφωθεί η γλώσσα που απαιτεί η διαδικασία για επίτευξη αμοιβαίου οφέλους.
Προφανώς οι συνομιλίες με στόχο win – win διαπραγμάτευση, για την Ελλάδα και την Τουρκία, παραμένουν στην εμβρυακή τους φάση, που προβλέπεται από τη θεωρία «Getting to Yes», όπως αρχικά διατυπώθηκε από τον καθηγητή Roger Fisher και εξελίσσεται από το CMG (Conflict Management Group) στο πανεπιστήμιο Harvard στη Βοστώνη.
Δυσκολεύονται πολλοί να αντιληφθούν πώς μπορεί να εξελιχθεί μία συζήτηση αμοιβαίου συμφέροντος όταν η μία πλευρά προβάλλει ένα πακέτο θεμάτων (package deal) και η άλλη ισχυρίζεται ότι το θέμα που απασχολεί και τις δύο πλευρές περιορίζεται στις θαλάσσιες ζώνες, υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Νέα μέθοδος…
Απαιτείται σοβαρότατη προετοιμασία των συνομιλητών ώστε να αντιληφθούν την ουσία και να εφαρμόσουν στις συνομιλίες τους τη νέα μέθοδο διαπραγμάτευσης, για να την επικοινωνήσουν στις κοινωνίες αλλά και στη διεθνή κοινότητα πείθοντας ότι προσέρχονται σε συνομιλίες γνωρίζοντας από την αρχή ότι η νέα προσπάθειά τους δεν αποτελεί πανάκεια, αλλά ένα ακόμη εργαλείο συνομιλιών για καλή γειτονία και συνεργασία, διμερώς και πολυμερώς, στο ΝΑΤΟ, στην Ε.Ε., στον ΟΗΕ, σε άλλα διεθνή φόρα και οργανισμούς.
Σημαντικό αντικειμενικό στόχο για συναντίληψη ή αμοιβαία κατανόηση σε μία διαδικασία ικανοποίησης αμοιβαίων επιδιώξεων αποτελεί η επίτευξη του 100% των επιδιώξεων κάθε πλευράς χωρίς σύγκρουση των συνομιλητών. Συγκρατώντας τη θεωρητική βάση των win – win συνομιλιών αξιολογείται ότι για την Ελλάδα ικανοποίηση 100% των επιδιώξεών της αποτελεί η ρύθμιση των θαλασσίων περιοχών με εφαρμογή του διεθνούς δικαίου.
Προσεγγίζοντας την Τουρκία πιθανολογείται ότι 100% των επιδιωκομένων συμφερόντων αποτελεί η άρση κάθε εμποδίου για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., επειδή πιθανή θετική εξέλιξη προς την κατεύθυνση της Ε.Ε. λύνει με απόλυτη ικανοποίηση της Άγκυρας προβλήματα όπως
– η καταδίκη της δράσης κάθε τρομοκρατικής οργάνωσης,
– η αποδοχή της τουρκικής άποψης για τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα χωρίς να θίγεται το διεθνές δίκαιο περί ανθρωπίνων, μειονοτικών δικαιωμάτων και η Συνθήκη της Λωζάννης,
– ο παραμερισμός προκαταλήψεων έναντι των Τούρκων που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ε.Ε., εργάζονται και επιχειρούν ισότιμα με τους Ευρωπαίους πολίτες, χωρίς περιορισμούς και πλεονεκτήματα που πιθανώς κάθε τουρκική κυβέρνηση θεωρεί σημαντικότερα των στόχων που θέτει η Ελλάδα για την ικανοποίηση των δικών της συμφερόντων,
– η αβίαστη εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου από την Τουρκία, διεθνώς αλλά και στο εσωτερικό της.
Ενδεικτικές οι αναφορές, αλλά αποδίδουν το πνεύμα των συνομιλιών που παραμερίζουν τις θέσεις και ασχολούνται με προώθηση των αμοιβαίων συμφερόντων.
Επιμονή στον διάλογο
Οι πλευρές με συνεχή επικοινωνία ορίζουν μία σειρά συμφερόντων που αποδίδουν αμοιβαία κέρδη. Σε περίπτωση που οι συνομιλητές δεν γνωρίζουν πώς καταρτίζεται ο κατάλογος κοινών επιδιώξεων για να παραμερισθούν διαφορές και να προωθηθούν τα συμφέροντα προστρέχουν στη βοήθεια άλλων που έχουν προηγούμενη εμπειρία, όπως το CMG με εμπειρία στην επίλυση διαφορών (Camp David, Dayton, Oslo, μεταξύ χωρών της Λατινικής Αμερικής, ακόμη και στις χώρες του Κόλπου).
Επιβεβαίωση των λεχθέντων αποτελεί η απόφαση που γνωστοποιήθηκε με τις κοινές δημόσιες δηλώσεις στο κλείσιμο των εργασιών Γεραπετρίτη – Φιντάν για αμοιβαία υποστήριξη της θετικής ατζέντας, σε επίπεδο υφυπουργών των δύο χωρών, παρά τη διαπίστωση ότι η πολιτική συζήτηση απαιτεί ακόμη μεγάλο χρόνο ωρίμανσης.
Καμία πλευρά δεν αναγκάζεται σε παραχωρήσεις και ως εκ τούτου εργάζονται για δημιουργική επικοινωνία, που επιτρέπει να ισχυρίζονται, προς κάθε ενδιαφερόμενο, ότι οι συνομιλίες εξελίσσονται παραγωγικά, ακόμη και όταν τα μικρά βήματα προόδου σε κάποιες στιγμές των συνομιλιών δεν φαίνεται να ολοκληρώνονται.
Πολύ πριν αποφασισθούν εξελίξεις στην επικοινωνία Ελλάδος – Τουρκίας από τους δύο ηγέτες στο Βίλνιους το «Ποντίκι» πρόβλεψε τις δυνατότητες, θεωρητικές και πραγματικές, μίας win – win διαπραγμάτευσης. Ήταν φανερό ότι υπήρχε η δυνατότητα συνομιλιών σε μία νέα βάση πραγμάτων, που δεν θα υποχρέωνε οποιαδήποτε πλευρά να εμφανίζεται ως ενδοτική έναντι των απαιτήσεων του άλλου συνομιλητή.
Παρακολουθώντας τις εξελίξεις οικοδόμησης των διεθνών σχέσεων διαπιστώνεται ότι ήπιες κινήσεις, όπως η φωτογραφία από τη Βουδαπέστη που απεικονίζει τον μικρό κύκλο συνομιλούντων ηγετών Ελλάδας, Κύπρου, Τουρκίας, Αλβανίας, αναδεικνύουν διάθεση πολιτικής διερεύνησης των προοπτικών στην περιοχή μας.
Από την άλλη πλευρά τοποθετήσεις αναρμόδιων, που ισχυρίζονται ότι η κατοχή της Κριμαίας αποτελεί γεγονός οριστικοποιημένο, μάλλον αστάθειες καλλιεργούν και αναδεικνύουν ακριβώς τη διαφορά της προώθησης θέσεων έναντι της win – win negotiation, που προτιμά την ανάδειξη κοινών συμφερόντων για άμβλυνση των αντιθέσεων και παραμερισμό κάθε ρεβανσισμού.
Αδικαιολόγητες εκκρεμότητες
Το οδοιπορικό στη Θράκη, η εμπειρία της αγοράς στην πόλη της Ξάνθης, οι συναντήσεις και η συμμετοχή σε πολιτιστικές εκδηλώσεις χωρίς οποιαδήποτε διάκριση ανατρέπουν κάθε εσφαλμένη αντίληψη για τη σύγχρονη Ελλάδα. Ακόμη και όσα θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως αδυναμίες οι πολίτες απαιτούν να αξιολογηθούν στην πραγματική τους διάσταση επειδή θεωρούν ότι όσο παραμένουν ως αδικαιολόγητες εκκρεμότητες ανοίγουν δρόμοι παρεμβάσεων.
Κάθε Θρακιώτης, χριστιανός και μουσουλμάνος, απορεί όταν:
– Πληροφορείται ότι δεν αναγνωρίζεται δεκαπενταετής προϋπηρεσίας σε δασκάλους που μέχρι το 2014 υπήγοντο στην κατηγορία των δασκάλων δημόσιας εκπαίδευσης, εξειδικευμένοι στο μειονοτικό πρόγραμμα διδασκαλίας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, μετά υπήχθησαν σε μία νέα κατηγορία που απαιτήθηκε εξειδίκευσή της για να επανέλθουν στην κατηγορία Π70 χωρίς όμως να αναγνωρίζεται η προηγούμενη υπηρεσία τους ως λειτουργών του Ελληνικού Δημοσίου.
– Μαθαίνει, ποιος ξέρει γιατί (;), ότι επιλέγεται συμπεριφορά που παραβιάζει τη Λωζάννη στοχοποιώντας τους μουσουλμάνους εκπαιδευτικούς που δεν τους αναγνωρίζεται δεκαπενταετής προϋπηρεσία στο Ελληνικό Δημόσιο.
– Διαπιστώνει την ανεξήγητη εννεάμηνη, χωρίς μέλλον, απασχόληση των ιεροδιδασκάλων στα δημόσια σχολεία, που δεν γνωρίζουν τι θα ακολουθήσει την επόμενη χρονιά αν δεν θα ανανεωθεί η σύμβασή τους, ενώ μπορούν να συνεχίσουν προσφέροντας έργο σε άλλους τομείς, απαραίτητους για τη θρησκευτική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που προωθεί η χώρα μας.
– Αναμένονται για πολλά χρόνια διορισμοί μουφτήδων, ενώ πολλοί θα μπορούσαν να υποβάλουν υποψηφιότητα αποδεχόμενοι την ελληνική νομοθεσία και την επιτροπή αξιολόγησής τους.
– Πληροφορείται την παρουσία χριστιανών γραμματέων που διορίζονται από το κράτος στις επιτροπές επιλογής των ιεροδιδασκάλων και παρεμβαίνουν στις εργασίες των επιτροπών. Κάθε διορισμένος γραμματέας οφείλει να μάθει ότι η αρμοδιότητά του περιορίζεται στη γραμματειακή εργασία.
– Μαθαίνει ότι δημιουργείται θέμα με τα κτήρια σχολείων που ανήκουν στις Διαχειριστικές Επιτροπές Βακούφικης Περιουσίας, επειδή διαθέτουν δωρεάν κάποια κτήρια για εκπαιδευτικές ανάγκες παρά τη θεσμική υποχρέωσή τους να αυξάνουν τη βακούφικη περιουσία.
«Βράχος» η Λωζάννη
Οι συνομιλίες Ελλάδας – Τουρκίας βασίζονται σε ό,τι κάθε πλευρά ορίζει ως 100% των προσδοκιών της, σε μία προσέγγιση των σχέσεων που θα μπορούσαν να έχουν κατάληξη αμοιβαίου οφέλους.
Τα άλλα θέματα που αφορούν στην εσωτερική έννομη τάξη και στα κυριαρχικά δικαιώματα κάθε πλευράς δεν τίθενται στη διαπραγμάτευση, όπως δεν μπορεί να αναιρείται η ισχύς της Λωζάννης σε όλο το εύρος της και στο εξειδικευμένο κεφάλαιο περί μειονοτήτων αλλά και το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο που ορίζει τις σχέσεις των κρατών – μελών με τρίτες προς την Ε.Ε. χώρες.
Οι ηγέτες που «αρπάζουν» την πολιτική στιγμή αποφασισμένοι να δημιουργήσουν σταθερότητα και αναπτυξιακές προοπτικές για τους λαούς τους αναδεικνύονται σε προσωπικότητες οι οποίες ενσυνειδήτως και όχι τυχαία σφραγίζουν την ιστορική εξέλιξη του κόσμου και πρωτίστως των χωρών τους χωρίς να αναλογίζονται το πολιτικό κόστος, χωρίς να τρομοκρατούνται από τον λαϊκισμό, σεβόμενοι την εντολή των ψηφοφόρων τους, που τους εξέλεξαν με εμπιστοσύνη και απαιτήσεις στη θέση του κυβερνήτη τους.
* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.
Διαβάστε επίσης:
Μεταναστευτικό: Συναντήσεις Παναγιωτόπουλου με τους ΥΠΕΣ Τουρκίας και Αρμενίας
Δημοσκόπηση Opinion Poll: Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως ισχυρό όπλο και η δεξιά δεξαμενή του 19%
