Σε αποκαλύψεις απόρρητων σχεδίων του ρωσικού στρατού προχώρησε ένας ρώσος λιποτάκτης, ο Άντον, αναφέροντας μάλιστα ότι την ημέρα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, η βάση πυρηνικών όπλων στην οποία υπηρετούσε, τέθηκε σε πλήρη ετοιμότητα μάχης.

«Πριν από αυτό, είχαμε μόνο ασκήσεις. Αλλά την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος, τα όπλα ήταν σε πλήρη ετοιμότητα», αποκαλύπτει ο πρώην αξιωματικός των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων, προσθέτοντας ότι «ήμασταν έτοιμοι να εκτοξεύσουμε πυραύλους στη θάλασσα και στον αέρα και, θεωρητικά, να πραγματοποιήσουμε ένα πυρηνικό χτύπημα».

Ο Άντον ήταν αξιωματικός σε μια άκρως απόρρητη εγκατάσταση πυρηνικών όπλων στη Ρωσία και προχώρησε σε αποκαλύψεις στο BBC, ενώ για λόγους ασφαλείας άλλαξε το όνομά του.. Ο πρώην στρατιωτικός είχε στην κατοχή του έγγραφα που επιβεβαίωναν τη μονάδα, τον βαθμό και τη βάση του, εντούτοις, το βρετανικό δίκτυο δεν ήταν σε θέση να διασταυρώσει από άλλες πηγές όλα τα γεγονότα που περιγράφει, αν και συμπλέουν με τις ρωσικές δηλώσεις εκείνη την εποχή.

«Συνεχείς έλεγχοι και ανιχνευτές ψεύδους για όλους»

Όπως είπε ο Άντον, ο συναγερμός μάχης τέθηκε σε ισχύ από την πρώτη ημέρα του πολέμου και ισχυρίζεται ότι η μονάδα του ήταν «κλεισμένη μέσα στη βάση».

«Το μόνο που είχαμε ήταν η ρωσική κρατική τηλεόραση», λέει ο πρώην αξιωματικός, «και δεν ήξερα πραγματικά τι σήμαιναν όλα αυτά. Εκτελούσα αυτόματα τα καθήκοντά μου. Δεν πολεμούσαμε στο μέτωπο, απλώς φυλάγαμε τα πυρηνικά όπλα».

Η κατάσταση συναγερμού άρθηκε, προσθέτει, μετά από δύο έως τρεις εβδομάδες.

Η μαρτυρία του Άντον προσφέρει μια εικόνα για τις άκρως απόρρητες εσωτερικές λειτουργίες των πυρηνικών δυνάμεων στη Ρωσία. «Υπάρχει μια πολύ αυστηρή διαδικασία επιλογής εκεί. Όλοι είναι επαγγελματίες στρατιώτες – όχι κληρωτοί», εξηγεί.

«Υπάρχουν συνεχείς έλεγχοι και ανιχνευτές ψεύδους για όλους. Η αμοιβή είναι πολύ μεγαλύτερη και τα στρατεύματα δεν στέλνονται στον πόλεμο. Είναι εκεί είτε για να αποκρούσουν, είτε για να πραγματοποιήσουν ένα πυρηνικό χτύπημα».

Η ζωή στην πυρηνική βάση ήταν αυστηρά ελεγχόμενη, σύμφωνα με τον Άντον. «Ήταν δική μου ευθύνη να διασφαλίσω ότι οι στρατιώτες υπό τις διαταγές μου δεν θα έφεραν κανένα τηλέφωνο στην πυρηνική βάση», εξηγεί, συμπληρώνοντας ότι «είναι μια κλειστή κοινωνία, δεν υπάρχουν ξένοι εκεί. Αν κάποιος θέλει να τον επισκεφτούν οι γονείς του, θα πρέπει να υποβάλει ένα αίτημα στην Υπηρεσία Ασφαλείας της FSB τρεις μήνες νωρίτερα».

Ο Άντον ήταν μέρος δύναμης ταχείας αντίδρασης που φύλαγε τα πυρηνικά όπλα. «Είχαμε συνεχείς ασκήσεις ετοιμότητας. Ο χρόνος αντίδρασής μας ήταν δύο λεπτά», λέει, με έναν υπαινιγμό υπερηφάνειας.

Το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο

Η Ρωσία διαθέτει περίπου 4.380 επιχειρησιακές πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, αλλά μόνο 1.700 είναι έτοιμες για χρήση. Όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ μαζί έχουν παρόμοιο αριθμό.

Υπάρχει επίσης προβληματισμός για το αν η Μόσχα θα μπορούσε να επιλέξει να αναπτύξει τακτικά «μη στρατηγικά» πυρηνικά όπλα, δηλαδή μικρότερους πυραύλους που γενικά δεν προκαλούν εκτεταμένες ραδιενεργές επιπτώσεις. Ωστόσο, η χρήση τους θα οδηγούσε σε επικίνδυνη κλιμάκωση των συγκρούσεων.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν επικύρωσε αλλαγές στο πυρηνικό δόγμα της χώρας, τους επίσημους κανόνες που υπαγορεύουν πώς και πότε η Ρωσία θα μπορούσε να εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα. Πλέον, το νέο δόγμα αναφέρει ότι η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτά τα όπλα αν δεχτεί μαζική επίθεση από συμβατικούς πυραύλους από ένα μη πυρηνικό κράτος αλλά «με τη συμμετοχή ή την υποστήριξη ενός πυρηνικού κράτους».

Ρώσοι αξιωματούχοι υπογραμμίζουν ότι το επικαιροποιημένο δόγμα «εξαλείφει ουσιαστικά» την πιθανότητα ήττας του στο πεδίο της μάχης.

Είναι λειτουργικό το πυρηνικό οπλοστάσιο της Ρωσίας;

Ορισμένοι δυτικοί εμπειρογνώμονες επισημαίνουν ότι τα περισσότερα πυρηνικά χρονολογούνται από τη σοβιετική εποχή και σήμερα μπορεί να μην λειτουργούν καν.

Ο πρώην αξιωματικός των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων απέρριψε αυτές τις απόψεις ως «υπεραπλουστευμένες».

«Μπορεί να υπάρχουν ορισμένοι παλιομοδίτικοι τύποι όπλων σε ορισμένες περιοχές, αλλά η χώρα έχει ένα τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο και μια τεράστια ποσότητα κεφαλών» διαβεβαιώνει ο Άντον, τονίζοντας ότι «είναι πλήρως επιχειρησιακά και έτοιμα για μάχη, καθώς η εργασία για τη διατήρηση των πυρηνικών όπλων διεξάγεται συνεχώς, δεν σταματά ποτέ ούτε λεπτό».

Γιατί έγινε λιποτάκτης

Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, ο Άντον περιγράφει ότι του δόθηκε μία «εγκληματική εντολή» – να κάνει διαλέξεις στα στρατεύματά του χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες αναφορές, όπως ότι «οι Ουκρανοί άμαχοι είναι μαχητές και πρέπει να καταστραφούν». «Αυτή ήταν μια κόκκινη γραμμή για μένα, ένα έγκλημα πολέμου. Είπα ότι δεν θα διαδώσω αυτή την προπαγάνδα» λέει ο Άντον, που στη συνέχεια μετατέθηκε άμεσα σε μια τακτική ταξιαρχία εφόδου σε άλλο μέρος της χώρας, με ανώτερους αξιωματικούς να τον απειλούν ότι θα τον έστελναν στον πόλεμο.

Αυτές οι μονάδες στέλνονται συχνά στη μάχη ως το «πρώτο κύμα», ενώ αρκετοί ρώσοι λιποτάκτες είπαν στο BBC ότι «οι ταραχοποιοί» που αντιτίθενται στον πόλεμο έχουν χρησιμοποιηθεί ως «τροφή για κανόνια».

Πριν προλάβει να σταλεί στην πρώτη γραμμή, ο Άντον υπέγραψε δήλωση με την οποία αρνήθηκε να συμμετάσχει στον πόλεμο και σχηματίστηκε ποινική υπόθεση εναντίον του. Στη συνέχεια αποφάσισε να φύγει από τη χώρα με τη βοήθεια μιας εθελοντικής οργάνωσης για λιποτάκτες.

«Αν είχα ξεφύγει από τη βάση των πυρηνικών δυνάμεων, τότε η τοπική Υπηρεσία Ασφαλείας της FSB θα είχε αντιδράσει αποφασιστικά και μάλλον δεν θα μπορούσα να φύγω από τη χώρα», είπε.

Πιστεύει όμως ότι, επειδή είχε μεταφερθεί σε μια συνηθισμένη ταξιαρχία εφόδου, το σύστημα της εκκαθάρισης ασφαλείας υψηλού επιπέδου απέτυχε. Ο Άντον είπε ότι ήθελε να μάθει ο κόσμος ότι πολλοί ρώσοι στρατιώτες ήταν κατά του πολέμου.

Η εθελοντική οργάνωση που βοηθά τους λιποτάκτες, «Idite Lesom» είπε στο BBC ότι ο αριθμός των λιποτακτών που ζητούν βοήθεια έχει αυξηθεί στους 350 τον μήνα.

Διέφυγε από τη Ρωσία αλλά ακόμα τον ψάχνουν

Οι κίνδυνοι για όσους διαφεύγουν αυξάνονται επίσης. Τουλάχιστον ένας λιποτάκτης σκοτώθηκε αφού διέφυγε στο εξωτερικό και υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις ανδρών που επιστράφηκαν αναγκαστικά στη Ρωσία και δικάστηκαν.

Παρόλο που έχει φύγει από τη Ρωσία, ο Άντον λέει ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας τον αναζητούν ακόμη εκεί: «Παίρνω προφυλάξεις εδώ, εργάζομαι χωρίς βιβλία και δεν εμφανίζομαι σε κανένα επίσημο σύστημα».

Όπως αναφέρει, σταμάτησε να μιλά με τους φίλους του στην πυρηνική βάση γιατί θα μπορούσε να τους βάλει σε κίνδυνο: «Πρέπει να κάνουν τεστ ανιχνευτή ψεύδους και οποιαδήποτε επαφή μαζί μου θα μπορούσε να οδηγήσει σε ποινική υπόθεση».

Παράλληλα, δεν τρέφει αυταπάτες για τον κίνδυνο στον οποίο βρίσκεται ο ίδιος, βοηθώντας άλλους στρατιώτες να τραπούν σε φυγή.

«Καταλαβαίνω όσο περισσότερο το κάνω αυτό, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να προσπαθήσουν να με σκοτώσουν», λέει.