Την προσπάθεια του Ιράν να κινητοποιήσει περιφερειακούς μαχητές για να βοηθήσει στη στήριξη του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, την ώρα που έχει αναπτύξει μέλη της Χεζμπολάχ και των σιιτικών πολιτοφυλακών του Ιράκ στη Συρία, επιβεβαίωσαν στρατιώτες και διοικητές στην Washington Post, σημειώνοντας ότι περιμένουν εντολές για να πολεμήσουν.

Οι δυνάμεις του Άσαντ αγωνίζονται να αποτρέψουν μια αιφνιδιαστική προέλαση ισλαμιστών ανταρτών που έχουν καταλάβει την πόλη του Χαλεπίου και τις κοντινές πόλεις και χωριά. Την τελευταία φορά που ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας απείλησε την εξουσία του Άσαντ, οι χερσαίες δυνάμεις της Χεζμπολάχ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανατροπή τους.

Όμως, καθώς η μαχητικές ικανότητες της λιβανέζικης ομάδας έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά από τον πόλεμο με το Ισραήλ, δεν είναι σαφές εάν έχει τη βούληση ή την ικανότητα αυτή τη φορά να αλλάξει ουσιαστικά την κατεύθυνση της σύγκρουσης. Ενώ οι ιρακινές πολιτοφυλακές θα μπορούσαν ενδεχομένως να καλύψουν κάποια κενά, ωστόσο οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι έχουν λιγότερη εκπαίδευση και κατώτερο εξοπλισμό.

Η αιφνιδιαστική αναζωπύρωση της συριακής σύγκρουσης μετά από χρόνια παγωμένων γραμμών μάχης έχει ασκήσει περαιτέρω πίεση στον αυτοαποκαλούμενο «άξονα αντίστασης» του Ιράν – τη συμμαχία των ένοπλων πληρεξουσίων στην οποία βασιζόταν εδώ και καιρό για να προστατεύσει τα συμφέροντά του στην περιοχή. Η Συρία είναι ένας από τους στενότερους συμμάχους της Τεχεράνης, όπου στο έδαφός της υπάρχουν ζωτικής σημασίας γραμμές εφοδιασμού που της επιτρέπουν να στέλνει χρήματα, όπλα και συμβούλους στη Χεζμπολάχ. Εάν ο Άσαντ πέσει ή μειωθεί η εξουσία του, το Ιράν θα δεν θα μπορέσει να βοηθήσει στην ανασύνταξη της Χεζμπολάχ.

Η Χεζμπολάχ είναι το επίκεντρο του δικτύου πληρεξουσίων της Τεχεράνης, καθώς αποτελεί την έμμεση απάντηση του Ιράν σε περιφερειακές συγκρούσεις χωρίς να χρειάζεται να εμπλέκεται η Τεχεράνη απευθείας. Με την ομάδα τώρα να έχει υποστεί σημαντικές απώλειες το Ιράν να σύρεται σε άμεσες αντιπαραθέσεις με το Ισραήλ.

«Το Ιράν ήταν εκεί για εμάς και προστατεύει τους καταπιεσμένους», είπε ένα μέλος της Χεζμπολάχ που, όπως και άλλοι σε αυτήν την ιστορία, μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσει τις συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις. «Είμαστε σύμμαχοι και θα είμαστε πάντα», πρόσθεσε, απορρίπτοντας τις ανησυχίες ότι η Χεζμπολάχ είναι πολύ αδύναμη για να συμμετάσχει στη μάχη στη Συρία.

Οι Λιβανέζοι και Ιρακινοί μαχητές που αναπτύσσονται στη Συρία επιχειρούν τηρώντας μία «αμυντική» στάση, σύμφωνα με το μέλος της Χεζμπολάχ και τους Ιρακινούς διοικητές, διαμηνύοντας ωστόσο ότι είναι έτοιμοι να εμπλακούν πιο ενεργά εάν αλλάξουν οι διαταγές.

Στο παρελθόν, το Ιράν έχει στραφεί επίσης σε Αφγανούς μαχητές από τη μειονότητα των Χαζάρων της χώρας, καθώς και σε σιίτες μαχητές από το Πακιστάν, αν και οι αναλυτές εξηγούν ότι αυτές οι ομάδες λειτουργούν περισσότερο ως μισθοφόροι παρά ως παραδοσιακοί στρατοί και δεν είναι σαφές τι ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν στη Συρία.

Η ιρανική κυβέρνηση δεν έχει δεσμευτεί να αναπτύξει δικούς της στρατιώτες χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο, βασιζόμενη προς το παρόν στο δίκτυο στρατιωτικών συμβούλων της από το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) που είναι ενσωματωμένο σε ολόκληρη τη χώρα.

«Εάν η συριακή κυβέρνηση μας ζητήσει να στείλουμε δυνάμεις στη Συρία, θα μελετήσουμε το αίτημά τους», δήλωσε την Τρίτη ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί σε απόσπασμα συνέντευξης που δημοσιεύτηκε στο επίσημο κανάλι του στο Telegram. Προς το παρόν, τουλάχιστον, η χώρα φαίνεται να βασίζεται στους πληρεξούσιους της για να κρατήσουν τη γραμμή.

Οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις αντιμετωπίζουν επί του παρόντος τις προελεύσεις των ανταρτών στη Χάμα, μια κεντρική πόλη που βρίσκεται ανάμεσα στη Δαμασκό, την πρωτεύουσα, και την πόλη του Χαλεπίου, την οποία κατέλαβαν οι μαχητές της αντιπολίτευσης την περασμένη εβδομάδα. Η μάχη διεξάγεται από τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ ή HTS, μια ισλαμιστική ομάδα που στο παρελθόν αποτελούσε βραχίονα της Αλ Κάιντα και εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική ομάδα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η προέλαση της HTS συνέπεσε με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στον Λίβανο, μετά από μήνες ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών ως αντίποινα στη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκε το μεγαλύτερο μέρος της ανώτερης ηγεσίας της Χεζμπολάχ, αλλά και μετά από μια χερσαία επίθεση που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της στρατιωτικής της υποδομής.

Οι μαχητές της Χεζμπολάχ έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό στα σύνορα του Λιβάνου προς τις πόλεις Χάμα και Χομς, σύμφωνα με το μέλος της Χεζμπολάχ. Οι Ιρακινοί διοικητές λένε ότι οι μαχητές τους βρίσκονται κυρίως στην ανατολική Συρία, όπου οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, μια ομάδα ανταρτών υπό την ηγεσία των Κούρδων που υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν εκμεταλλευτεί το χάος για να καταλάβουν χωριά που ελέγχονται από την κυβέρνηση κοντά στην Ντέιρ αλ Ζουρ.

«Η προτεραιότητα τώρα είναι η διασφάλιση των συνόρων», είπε ένας Ιρακινός διοικητής στην The Washington Post. Οι σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ είναι απόλυτα συνυφασμένες με την κυβέρνηση και τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας, και αξιωματούχοι στη Βαγδάτη έχουν εκφράσει ανησυχίες για πιθανή διάχυση της βίας από τη Συρία.

Ένας άλλος σημαντικός παίκτης είναι η Ρωσία, της οποίας η παρέμβαση στον πόλεμο της Συρίας το 2015 έδωσε στην κυβέρνηση ένα συντριπτικό πλεονέκτημα με την αεροπορική της δύναμη. Η Μόσχα διατηρεί τις βάσεις της στη Συρία και έχει πραγματοποιήσει επιδρομές τις τελευταίες ημέρες εναντίον στόχων ανταρτών και αμάχων στην έδρα της HTS στην Ιντλίμπ. Όταν ρωτήθηκε τη Δευτέρα εάν η Ρωσία θα αυξήσει την αεροπορική της υποστήριξη στον Άσαντ, το Κρεμλίνο είπε ότι αναλύει την κατάσταση.

«Η ικανότητα του Ιράν να κινητοποιεί αυτές τις ανόμοιες ομάδες είναι πραγματικά σημαντική, γιατί η Ρωσία έχει την αεροπορική δύναμη να τις υποστηρίξει, αλλά δεν έχει τις χερσαίες δυνάμεις», δήλωσε η Nicole Grajewski, ειδικός στις ιρανορωσικές σχέσεις και συνεργάτης στο Carnegie Endowment.

Όταν η Ρωσία έστειλε μαχητικά αεροσκάφη στη Συρία πριν από σχεδόν μια δεκαετία, το Ιράν είχε ήδη χιλιάδες μαχητές στο έδαφος με καθιερωμένες περιοχές επιρροής και πρωτόκολλα διοίκησης. Αυτή τη φορά, είπε, δεν είναι σαφές εάν το Ιράν θα μπορέσει να συνδυάσει ή να διαχειριστεί αποτελεσματικά μια τέτοια δύναμη.

«Ο ρόλος του Ιράν στη Συρία είναι αναμφισβήτητα πιο σημαντικός τώρα από ό,τι ήταν πριν», είπε η Grajewski. Παρά την πολυετή υποστήριξη από τη Ρωσία, οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις δυσκολεύονται να λειτουργήσουν μόνες τους, είπε, μια εκτίμηση που επιβεβαιώθηκε στο Χαλέπι, όπου ο στρατός της Συρίας φάνηκε να συντρίβεται μπροστά στις επιθέσεις των ανταρτών.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι το δίκτυο πληρεξουσίων του Ιράν δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως από τον θάνατο του ανώτατου διοικητή Κασέμ Σουλεϊμανί, ο οποίος σκοτώθηκε σε επίθεση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος των ΗΠΑ το 2020 στη Βαγδάτη. Ο Σουλεϊμανί πέρασε μεγάλες χρονικές περιόδους στο έδαφος με συμμαχικούς μαχητές στο Ιράκ και τη Συρία και θεωρούνταν ευρέως ως μια από τις πιο ισχυρές προσωπικότητες στην περιοχή.

Ο αντικαταστάτης του, στρατηγός Ισμαήλ Καάνι, δεν έχει καταφέρει να κερδίσει την ίδια εξέχουσα θέση, και το Ισραήλ έχει εξαπολύσει μια σειρά επιτυχημένων επιδρομών τους τελευταίους μήνες με στόχο αξιωματούχους των IRGC στη Συρία.

Ο πρώην ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα ανέλαβε ορισμένα καθήκοντα συντονισμού μετά τον θάνατο του Σουλεϊμανί, δημιουργώντας μια αίθουσα επιχειρήσεων στον Λίβανο για να βοηθήσει στην επίβλεψη της συμμαχίας. Αλλά δεν είναι σαφές τι απέγιναν αυτές οι προσπάθειες μετά τη δολοφονία του από το Ισραήλ τον Σεπτέμβριο.

Καθώς η Χεζμπολάχ και οι ιρακινές πολιτοφυλακές επιστρέφουν στη Συρία, λένε ότι η πρωταρχική τους αποστολή είναι να διατηρήσουν τον «άξονα αντίστασης» του Ιράν. Ωστόσο, χαρακτηρίζουν τον αγώνα τους και ως αμυντικό.

Ο διοικητής της Χεζμπολάχ είπε ότι οι δυνάμεις του «προτιμούν να πολεμήσουν τον εχθρό σε άλλη χώρα, παρά στη γη μας».

Και ο Kadhim al-Fartousi, εκπρόσωπος μιας άλλης ιρακινής πολιτοφυλακής, της Καταΐμπ Σαγίντ αλ Σουχάντα , είπε ότι φοβάται πως «το Ιράκ θα είναι η πρώτη χώρα που θα υποφέρει» εάν ο Άσαντ ανατραπεί από τις δυνάμεις των ανταρτών.

«Αν νιώσουμε ότι η Συρία είναι έτοιμη να πέσει, δεν θα παραμείνουμε θεατές», είπε.

Ο Μουσταφά Σαλίμ είναι ρεπόρτερ στο γραφείο της Washington Post στη Βαγδάτη. Εντάχθηκε στην εφημερίδα το 2014, καλύπτοντας την άνοδο του Ισλαμικού Κράτους και τη στρατιωτική εκστρατεία του Ιράκ εναντίον του.

Διαβάστε επίσης:

Γαλλία: Το πρωτοσέλιδο του Economist μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ – «Σκ@τ@»

Κατασχέθηκε πάνω από 1 τόνος φαιντανύλης, η μεγαλύτερη ποσότητα στην ιστορία του Μεξικού

Φρίκη στη Γάζα: Τουλάχιστον 20 νεκροί από ισραηλινή πυραυλική επίθεση σε καταυλισμό εκτοπισμένων