Το πρώτο που θα έλεγε κάποιος για εκλιπόντα που οδεύει στην τελευταία κατοικία του με θρησκευτική κηδεία είναι «ο Θεός ας αναπαύσει την ψυχή του». Ισχύει βεβαίως και για τον θάνατο του Κώστα Σημίτη, που έφυγε πλήρης ημερών και ήσυχα – στο σπίτι του.

Επειδή κυβέρνησε τη χώρα, αφήνει πίσω εκκρεμότητες για την τακτοποίηση των οποίων θα επιληφθούν οι ιστορικοί του μέλλοντος. Προς παρόν προέχει ο σεβασμός στο ότι είναι ακόμη άταφος. Από κάθε πλευρά: φίλους και εχθρούς του εν ζωή, οπαδούς και αντίπαλους της πολιτικής του. Βλάπτουν τη μνήμη του οι υπερβολές και από τις δυο πλευρές.

Οι δημοσιογράφοι – «ιστορικοί του παρόντος», που έλεγε ένας παλιός εκδότης – μάλλον φασαρία κάνουν αυτές τις μέρες, παρά φωτίζουν τη διαδρομή του εκλιπόντος. Ωστόσο, διαβάζουμε και κανένα κείμενο της προκοπής ανάμεσα σε προχειρογραμμένες αγιογραφίες – ξεπατικώματα από παλιά δημοσιεύματα.

Περισσότερο ανυπόφοροι είναι οι πολιτικοί: του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ που έγιναν ΝΔ, της ΝΔ, που το παίζουν ΠΑΣΟΚ. Η αποθέωση της πολιτικής περιόδου Σημίτη ξεπερνάει τη φαντασία. Ούτε ο ίδιος δεν μίλησε έτσι για τον απολογισμό του στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του.

Γνώριζε το εφήμερο των πολικών διακυμάνσεων. Άλλωστε το είχε υποστεί από όσους πήραν αξιώματα επί των ημερών του: όταν το 2008 ο Γ. Παπανδρέου τον απέβαλε, με ασήμαντη αφορμή από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, οι «Σημιτικοί» εξαφανίσθηκαν.

Διαμαρτυρήθηκε μόνο η κουμπάρα του, Σούλα Μερεντίτη και έκανε, για λόγους αρχής, και μια δήλωση ο Αλέκος Παπαδόπουλος. Οι άλλοι μούγκα στη στρούγκα. Είχε έρθει καινούργιος σερίφης στην πόλη.

Σήμερα προκαλούν μειδιάματα οι δηλώσεις – ακόμη και από όσους εγκατάλειψαν το ΠΑΣΟΚ και μαζί τον Σημίτη, που παρέμεινε ΠΑΣΟΚ – ότι υπήρξε «μέντοράς» τους. Και άλλες μεγαλοστομίες για εντυπωσιασμό και όφελος δημοσιότητας, στη συγκινησιακή ατμόσφαιρα που διαμορφώνει ο θάνατος του.

Ο Σημίτης υπήρξε κανονικός πολιτικός – με χαρίσματα, μειονεκτήματα και επιτυχή σταδιοδρομία. Ούτε οσιομάρτυρας του δημοσίου βίου ήταν, ούτε στους θεμελιωτές της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας ανήκει. Ο ρόλος στους ιδρυτές των δύο κομμάτων του πολιτικού συστήματος που εγκατέστησε. Μετά, το μηχάνημα που βγάζει παραταξιάρχες και εθνικούς ηγέτες, σταμάτησε.

Οι σημερινοί πολιτικοί βρίσκουν αφορμή προβολής τους, θύοντας στη μνήμη του πρώην Πρωθυπουργού – ή εναντιωμένοι στην πολιτική του. Δικαίωμά τους. Μικρή σημασία έχει τι λένε από το ΠΑΣΟΚ. Και για τη ΝΔ θα μετρήσει αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης στον επικήδειο του τιμήσει την παράδοση που άφησε ο Μιλτιάδης Έβερτ, στην κηδεία του Ανδρέα Παπανδρέου.

Ο καθένας μπορεί να λέει ό,τι θέλει. Είναι προφανούς σκοπιμότητας είτε ο θαυμασμός του Άδωνη Γεωργιάδη, είτε η μπουρδολογία της Λατινοπούλου, ως νεόκοπης εκπροσώπου της Ακροδεξιάς.

Ωστόσο αφού η κυριά Άννα Διαμαντοπούλου έκρινε ότι πρέπει να σχολιάσει τη δήλωση της τελευταίας, τουλάχιστον ας το έκανε με τον σημιτικό τρόπο. Η δήλωση ότι «δεν θα ήταν ευρωβουλευτής αν δεν ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να μας βάλει στην ΕΟΚ και ο Κώστας Σημίτης μετά να μας βάλει στο ευρώ – γιατί σας θυμίζω ότι κινδυνεύσαμε να βγούμε και από το ευρώ», είναι παραπλανητική.

Η συμμετοχή στην Ευρωζώνη δεν έχει σχέση με τις ευρωεκλογές. Και αν πράγματι υπήρξε κίνδυνος να «φύγουμε», προέκυψε από τη χρεοκοπία στη οποία οδήγησαν τη χώρα το ΠΑΣΟΚ – την εποχή που υπήρξε αξιωματούχος του – και η ΝΔ.

Ούτως ή άλλως, η σημαντικότερη εξέλιξη μετά την ίδρυση της κοινοτικής Ευρώπης δεν ήταν η Ευρωζώνη, αλλά η Ενιαία Πράξη του 1986 – για την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, προσώπων και αγαθών. Την υπέγραψε για την Ελλάδα, ο Ανδρέας Παπανδρέου, αν έχει ακουστά. Αλλά και η πολιτική επιλογή για το ευρώ, επιλογή της δικής του κυβέρνησης, το 1994, ήταν…

Ο καλύτερος τρόπος να τιμηθεί η μνήμη του Σημίτη είναι: όσοι αυτοχρίζονται θεματοφυλακές της, τουλάχιστον να σέβονται την Ιστορία…