Εάν το κινεζικής ιδιοκτησίας TikTok θεωρηθεί οριστικά από τις ΗΠΑ ότι αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια, γίνεται περίπου προφανές ότι δύσκολα οι υπόλοιπες χώρες της Δύσης θα μπορούσαν να καταλήξουν σε ένα διαφορετικό συμπέρασμα.

Τι έχει στο μυαλό του ο Τραμπ για το TikTok

Ωστόσο, όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα «The Guardian» σε ανάλυσή της, το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ μπήκε στον Λευκό Οίκο μιλώντας για αναστολή της απαγόρευσης πρόσβασης μετά το «μαύρο» που έπεσε στο TikTok για μία ημέρα, υποδηλώνει ότι κάτι πολύ πιο απλό βρίσκεται σε εξέλιξη: η Τραμπική γεωπολιτική.

Με 14,8 εκατομμύρια οπαδούς του TikTok, ο Τραμπ έχει τους δικούς του λόγους να είναι επιφυλακτικός με το κλείσιμο της εφαρμογής. Αντ’ αυτού, η εστίασή του είναι να επιβάλει τουλάχιστον μια μερική εκποίηση του εν Αμερική TikTok σε κάποιον αμερικανό ιδιοκτήτη, αν και οι αναφορές για πώληση στον σύμμαχο του Τραμπ, Έλον Μασκ, απορρίφθηκαν από τον ιδιοκτήτη της εφαρμογής, ByteDance, ως «καθαρή μυθοπλασία».

Ποια προσωπικά δεδομένα συλλέγει το TikTok

Το επιχείρημα κατά του TikTok για την ασφάλεια των ΗΠΑ ξεκινά με την απλή ανησυχία ότι μεγάλες ποσότητες δεδομένων χρηστών θα μπορούσαν να καταλήξουν στην Κίνα, όπου ίσως τελικά πέσουν στα χέρια του κυβερνώντος κομμουνιστικού κόμματος της χώρας.

Η πολιτική απορρήτου του TikTok αναγνωρίζει ότι συλλέγει σημαντικές ποσότητες προσωπικών δεδομένων: αριθμούς τηλεφώνων και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τοποθεσία συσκευής και βίντεο, μοτίβα χρήσης, καθώς και λίστες επαφών σε τηλέφωνα και κοινωνικά δίκτυα, για όσους τα έχουν συνδέσει.

Κάποια από αυτά αποθηκεύονται στη Σιγκαπούρη, τη Μαλαισία, τις ΗΠΑ και την Ιρλανδία – και όπως τόνισε το ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ, ορισμένα υποβάλλονται σε επεξεργασία στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων για την εκπαίδευση του αλγόριθμου.

Οι ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια και η πραγματικότητα

Ωστόσο, αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το TikTok δεν είναι το μόνο, καθώς πολλές άλλες εφαρμογές συλλέγουν σημαντικές ποσότητες δεδομένων χρηστών. Όπως παρατηρεί ο Ciaran Martin, πρώην επικεφαλής της βρετανικής υπηρεσίας κυβερνοασφάλειας NCSC: «Το σύστημα ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε άλλες εφαρμογές είναι τόσο διαλυμένο, ώστε το TikTok δεν έχει σχεδόν καμία σημασία».

Η TikTok παραδέχθηκε ότι είχε πρόσβαση στους λογαριασμούς δύο δημοσιογράφων τεχνολογίας. Αλλά ένας άλλος ισχυρισμός για μυστική ανάμειξη του κινεζικού κομμουνιστικού κόμματος απορρίφθηκε από αμερικανικό δικαστήριο, εν μέσω ανησυχιών σχετικά με την αξιοπιστία του βασικού μάρτυρα.

Ο πρώην επικεφαλής του FBI Κρίστοφερ Ρέι προειδοποίησε το Κογκρέσο τον περασμένο Ιανουάριο ότι το TikTok θα μπορούσε να επιτρέψει στην Κίνα «να ελέγχει τη συλλογή δεδομένων για εκατομμύρια χρήστες, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάθε είδους επιχειρήσεις πληροφοριών ή επιρροής». Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι αυτές οι ανησυχίες είναι κυρίως θεωρητικές.

Αν και είναι αδιαμφισβήτητο ότι το Πεκίνο έχει εμπλακεί στην παραβίαση δυτικών συστημάτων υπολογιστών για να κατασκοπεύσει, να κλέψει πνευματική ιδιοκτησία και να αποκτήσει προσωπικά δεδομένα, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι το TikTok αποτελεί όχημα για συνεχή μαζική παρακολούθηση.

Μια πρόσφατη παραβίαση των τηλεφωνικών δικτύων των ΗΠΑ από Κινέζους χάκερ με την ονομασία «Salt Typhoon» δεν εκμεταλλεύτηκε λογισμικό από την Κίνα, αλλά αντίθετα «χάκαρε υποδομές των ΗΠΑ και άλλες δυτικής κατασκευής», πρόσθεσε ο Martin.

Το TikTok δεν είναι διαθέσιμο στην Κίνα (η ByteDance διαθέτει μια αδελφή εφαρμογή εκεί, το Douyin) και δεν λογοκρίνεται ανοιχτά με βάση τις γραμμές του κομμουνιστικού κόμματος, αν και έχει υποστηριχθεί ότι η ήπια ισχύς του έχει επηρεάσει τους νέους στην ανεξάρτητη Ταϊβάν ώστε να τάσσονται περισσότερο υπέρ του Πεκίνου.

Το να μετατραπεί σε ένα ρητό μέσο παρέμβασης θα ήταν μια τεράστια αλλαγή κατεύθυνσης, αναμφισβήτητα παρόμοια με αυτή που υιοθέτησε ο Musk μετά την εξαγορά του Twitter.

Οι ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια σχετικά με το TikTok έγιναν δεκτές χωρίς συζήτηση από το ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα. Οι δικαστές επικεντρώθηκαν στο κατά πόσον η προτεινόμενη από το Κογκρέσο απαγόρευση του TikTok παραβίαζε την προστασία της ελευθερίας του λόγου στις ΗΠΑ. Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αμερικανική νομοθεσία δεν την παραβίαζε, λόγω των υπέρτερων «ανησυχιών εθνικής ασφάλειας σχετικά με τις πρακτικές συλλογής δεδομένων του TikTok και τη σχέση [του] με έναν ξένο αντίπαλο».

Στάση αναμονής από άλλα κράτη

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι ανησυχίες σχετικά με τη διαρροή κυβερνητικών δεδομένων υποστήριξαν τον Μάρτιο του 2023 την απόφαση να απαγορευτεί το TikTok από τα τηλέφωνα των υπουργών και των δημοσίων υπαλλήλων. Ωστόσο, η ιδέα μιας πανεθνικής απαγόρευσης απορρίφθηκε την Κυριακή από τον Darren Jones, τον επικεφαλής ασφαλείας του Υπουργείου Οικονομικών, ο οποίος δήλωσε ότι «οι καταναλωτές που θέλουν να δημοσιεύουν βίντεο με τις γάτες τους ή να χορεύουν, αυτό δεν μου φαίνεται σαν απειλή για την εθνική ασφάλεια».

Πρόκειται για μια θέση που έχουν διατυπώσει στο παρελθόν αξιωματούχοι των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών. Ο πρώην επικεφαλής της GCHQ Τζέρεμι Φλέμινγκ δήλωσε ότι θα ενθάρρυνε τους νέους να χρησιμοποιούν το TikTok.

Ωστόσο, αν η διαμάχη για το TikTok είναι στην πραγματικότητα μια γεωπολιτική μάχη μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, η μικρότερη Βρετανία είναι σοφότερο να μην ανακατεύεται. «Είναι λογικό να δούμε πρώτα πώς θα εξελιχθεί αυτό στις ΗΠΑ», λέει ο Martin. «Γιατί αν οι ΗΠΑ καταφέρουν να πουλήσουν το TikTok, το πρόβλημα θα εξαφανιστεί», κατέληξε.