Η Τουρκία ξεκινά διπλωματική προσπάθεια για την επανέναρξη των ενεργειακών διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την προοπτική να καταστεί  βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου, αφού οι προηγούμενες συζητήσεις εκτροχιάστηκαν λόγω των εντάσεων με την Κύπρο, σύμφωνα με το Politico.

Eιδικότερα, σε δηλώσεις του στο Politico την Κυριακή, ο πρεσβευτής της Τουρκίας στην ΕΕ, Φαρούκ Καϊμακτσί, ανέφερε ότι η ενεργειακή συνεργασία θα τεθεί στο επίκεντρο της ατζέντας της, στο πλαίσιο ενός προγραμματισμένου ξεπαγώματος των σχέσεων που θα περιλαμβάνει εμπορικές συνομιλίες και πολιτική συνεργασία για τους πολέμους στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Η ώθηση αυτή έρχεται καθώς χώρες μέλη της ΕΕ, όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για το ρωσικό φυσικό αέριο μετά τη λήξη της συμφωνίας μεταφοράς που τους επέτρεπε να εισάγουν προμήθειες μέσω της Ουκρανίας στις αρχές του έτους.

«Έχουμε τον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου», δήλωσε ο Φαρούκ Καϊμακτσί. «Έχουμε 18 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, που προέρχονται κυρίως από το Αζερμπαϊτζάν – και μπορούμε εύκολα να το επεκτείνουμε, συνδέοντάς το με το αέριο της Μεσογείου. Ο ρόλος μας είναι εκεί, οι δυνατότητές μας είναι εκεί».

Ωστόσο, οι συνομιλίες σε κορυφαίο επίπεδο για το εμπόριο ενέργειας μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ ανεστάλησαν το 2019, με τους ηγέτες του μπλοκ να δηλώνουν ότι δεν θα πραγματοποιηθούν συναντήσεις «προς το παρόν» λόγω της διαφοράς μεταξύ της Άγκυρας και της χώρας-μέλους Κύπρου για τα δικαιώματα γεώτρησης φυσικού αερίου στη Μεσόγειο.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, οι τουρκικές εταιρείες επιθυμούσαν να εξορύξουν ορυκτά καύσιμα «εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων». Η Κύπρος και η Ελλάδα ελπίζουν επίσης να εκμεταλλευτούν τους προσοδοφόρους φυσικούς πόρους, αλλά έχουν αντιμετωπίσει την αντίδραση της Τουρκίας.

«Παρά τις δυνατότητες αυτές, ο ενεργειακός διάλογος ΕΕ-Τουρκίας έχει μπλοκαριστεί λόγω των αποφάσεων που ελήφθησαν το 2019. Το βλέπουμε αυτό ως μια χαμένη κατάσταση», δήλωσε ο Καϊμακτσί. «Η Τουρκία είναι μία από τις τρεις ή τέσσερις κύριες ενεργειακές αρτηρίες – το αν θα τη χρησιμοποιήσει ή όχι εξαρτάται από την ΕΕ».

Σύμφωνα με τον ίδιο, μόνο η Κύπρος παραμένει τώρα αντίθετη στην επανέναρξη του διαλόγου για το θέμα. «Μπορεί να μην χρειάζονται πολλή ενέργεια στην ηλιόλουστη Μεσόγειο», είπε ο πρεσβευτής, »αλλά τα περισσότερα κράτη μέλη λένε το αντίθετο. Έτσι, το θέμα θα συνεχιστεί».

Παιχνίδια εξουσίας

Εκτός από τη μεταφορά αζέρικου φυσικού αερίου και την εξαγωγή των δικών της εγχώριων αποθεμάτων, η Τουρκία εισάγει καύσιμα από τη Ρωσία μέσω του αγωγού TurkStream κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα. Μετά τη λήξη της συμφωνίας του Κρεμλίνου με την Ουκρανία την 1η Ιανουαρίου, ο υποθαλάσσιος σύνδεσμος είναι η μόνη εναπομείνασα οδός για τη Μόσχα για την αποστολή προμηθειών στην Ευρώπη.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φιλοδοξεί από καιρό να μετατρέψει τη χώρα του σε περιφερειακό «κόμβο» φυσικού αερίου, ενσωματώνοντας τις εισαγωγές από τους γείτονές της και ενισχύοντας την εξόρυξη στα παράκτια ύδατά της.

«Με τη συμφωνία Ουκρανίας-Ρωσίας να λήγει στις αρχές του έτους, το TurkStream αποκτά πολύ μεγαλύτερη σημασία», δήλωσε ο Καντρί Ταστάβ, ενεργειακός αναλυτής του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες. «Η τιμή του φυσικού αερίου εξακολουθεί να αποτελεί ζήτημα για την ΕΕ και έτσι η τουρκική θέση γίνεται πολύ ισχυρότερη».

Η Ουγγαρία και η Σλοβακία επιμένουν ότι πρόκειται να χάσουν από το τέλος της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, παρά την εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι δεν έχει δημιουργηθεί κανένα πρόβλημα εφοδιασμού.

Την Παρασκευή, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν απείλησε να εμποδίσει την ανανέωση ολόκληρου του πλαισίου κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας, εάν το Κίεβο δεν συμφωνούσε στην επανεκκίνηση της διαδρομής.

«Δεν πρόκειται να επεκτείνουμε τη διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου», δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy τον Δεκέμβριο. «Δεν θα τους επιτρέψουμε να κερδίσουν επιπλέον δισεκατομμύρια από το αίμα μας». Ωστόσο, όπως ανακοίνωσε το Σάββατο, το Κίεβο είναι ανοιχτό στην προοπτική μεταφοράς αζέρικου φυσικού αερίου μέσω των αγωγών του, υπό την προϋπόθεση ότι η Μόσχα δεν θα επωφεληθεί από αυτό.