Κορυφώνεται η αγωνία για τη Σαντορίνη, καθώς ο τρομακτικός «χορός» του Εγκέλαδου συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και φαίνεται πως ο κύριος σεισμός ενδεχομένως να μην έχει γίνει ακόμα.

Την ίδια ώρα ο Κωνσταντίνος Συνολάκης, μιλώντας στην εκπομπή «Live News» του Mega, τόνισε πως το ηφαίστειο έχει δραστηριότητα από το καλοκαίρι.

«Θα μας πάρει λίγο καιρό να καταλάβουμε ποιο σενάριο θα ακολουθήσουμε», σημείωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής και ανέλυσε τις τρεις πιθανές εκδοχές:

• Υπάρχει το σενάριο που λέει ότι όλη αυτή η σεισμική ακολουθία θα σταματήσει, όπως έγινε το 2011 και δεν θα οδηγήσει σε τίποτα.
• Το άλλο σενάριο είναι οι σεισμοί αυτοί να οδηγήσουν σε έναν μεγάλο σεισμό.
• Και το τρίτο είναι κάποια στιγμή να έχουμε έναν μικρό «παροξυσμό» του ηφαιστείου της Σαντορίνης ή του Κολόμπο.

Ο κ. Συνολάκης απέφυγε να απαντήσει για το ποιο σενάριο θεωρεί πιο πιθανό, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Μακάρι να μπορούσα». Εξήγησε ότι η Σαντορίνη κάνει μικρές εκρήξεις κατά μέσο ότι κάθε 50 χρόνια.

Ο καθηγητής εξήγησε και πώς τα υποθαλάσσια ηφαίστεια δημιουργούν τσουνάμι. «Όταν το ηφαίστειο έχει μια μικρή έκρηξη, μια πλευρά του μπορεί να κατολισθήσει και να πέσει στη θάλασσα. Δεν νομίζω ότι θα γίνει τώρα, αλλά είμαστε σε μια φάση που δεν ξέρουμε».

«Καμπανάκι» ΕΚΠΑ: 7.700 σεισμοί στη ζώνη Σαντορίνης – Αμοργού

Περισσότεροι από 7.700 σεισμοί σημειώθηκαν στη ζώνη Σαντορίνης – Αμοργού από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι και τις 4 Φεβρουαρίου, τονίζεται σε έκτακτη ανακοίνωση που εξέδωσε το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ).
Όπως σημειώνεται, η κατανομή των σεισμικών επικέντρων στις 4 Φεβρουαρίου ήταν παρόμοια με εκείνη της 3ης Φεβρουαρίου, με τους περισσότερους σεισμούς να εντοπίζονται πλησίον της Ανύδρου.

Στην έκθεση τονίζεται ότι εκτός από τον σεισμικό κίνδυνο, η ευρύτερη περιοχή αλλά κυρίως η Σαντορίνη καταγράφει πιθανότητα για εκδήλωση συνοδών των σεισμών γεωκινδύνων, όπως οι κατολισθήσεις.

Η ανακοίνωση του ΕΚΠΑ αναφέρει:

Από την έναρξη του σεισμικού σμήνους στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού στις 26 Ιανουαρίου έως και τις 4 Φεβρουαρίου 2025, το Εργαστήριο Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ έχει ανιχνεύσει και εντοπίσει συνολικά πάνω από 7,700 σεισμούς με μεθόδους μηχανικής μάθησης, εκ των οποίων άνω των 6,100 με μεγέθη Μ³1.0. Στις 4 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 1,300 σεισμοί με Μ³1.0 (συγκριτικά λιγότεροι απ’ ότι στις 3 Φεβρουαρίου που καταγράφηκαν ~1,450 σεισμοί με Μ³1.0). Το μέγιστο μέγεθος έφτασε το 4.9-5.0, ενώ εκδηλώθηκαν 21 σεισμοί με μεγέθη Μ³4.0 και 9 σεισμοί με Μ³4.5.

Η κατανομή των σεισμικών επικέντρων στις 4 Φεβρουαρίου ήταν παρόμοια με εκείνη της 3ης Φεβρουαρίου, με τους περισσότερους σεισμούς να εντοπίζονται πλησίον της Ανύδρου. Η εικόνα γίνεται ευκρινέστερη προς το τέλος της ημέρας, κατά το οποίο τα επίκεντρα ευθυγραμμίζονται σε διεύθυνση ΝΔ-ΒΑ στα νοτιοδυτικά της Ανύδρου. Μέρος της δραστηριότητας διαχέεται βόρεια της Ανύδρου με περισσότερο διάσπαρτα επίκεντρα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, στις 5 Φεβρουαρίου η σεισμικότητα συνέχισε να μεταναστεύει προς τα βορειοανατολικά με περίπου τον ίδιο ρυθμό όπως και τις αμέσως προηγούμενες ημέρες. Οι μεγαλύτεροι σεισμοί (M³4.0) εντοπίζονται βόρεια της Ανύδρου, σε επικεντρικές αποστάσεις έως ~6 km. Στις 5 Φεβρουαρίου καταγράφηκαν πάνω από 120 σεισμοί, εκ των οποίων 19 με M³4.0, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος Μ=5.1. Κατά τις πρώτες ώρες της 6ης Φεβρουαρίου έχουν καταγραφεί πάνω από 30 σεισμοί, εκ των οποίων 11 με μεγέθη M³4.0 και 5 με Μ³4.5, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός είχε μέγεθος 4.6, με τους περισσότερους σεισμούς να σημειώνονται νοτιοδυτικά της Ανύδρου.

* Χάρτης κατανομής σεισμών στην περιοχή των Κυκλάδων (Σαντορίνη-Αμοργός-Ίος). Η ακτίνα των κύκλων είναι ανάλογη του μεγέθους του σεισμού (επεξήγηση επάνω δεξιά), ενώ τα μεγέθη σεισμών μεγαλύτερα ή ίσα του 4.5 σημειώνονται με αστέρι. Ο χρωματισμός ανταποκρίνεται στο εστιακό βάθος, σύμφωνα με τη χρωματική κλίμακα (δεξιά).

Εκτός από τον σεισμικό κίνδυνο, η ευρύτερη περιοχή αλλά κυρίως η Σαντορίνη καταγράφει πιθανότητα για εκδήλωση συνοδών των σεισμών γεωκινδύνων, όπως οι κατολισθήσεις. Οι κατολισθήσεις που έχουν εκδηλωθεί κατά καιρούς στη Σαντορίνη, η οποία είναι ιδιαίτερα επιδεκτική στα φαινόμενα αυτά, ποικίλλουν στον τύπο και τον όγκο των ασταθών υλικών που κινητοποιούνται. Περιλαμβάνουν καταπτώσεις και ανατροπές βραχωδών τεμαχών, και ολισθήσεις εδαφών.

Από πρόσφατη έρευνα επί των κατολισθήσεων σε εθνικό επίπεδο από τον Τομέα Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του ΕΚΠΑ διαπιστώνεται ότι το ιστορικό των κατολισθήσεων από σεισμούς στη Σαντορίνη είναι αξιόλογο. Κατολισθήσεις έχουν καταγραφεί στα πρανή της καλδέρας ήδη από τους ιστορικούς χρόνους, και ειδικότερα από το 1507 και μετά. Οι κατολισθήσεις αυτές προέρχονται τόσο από ιστορικούς σεισμούς όσο και από πρόσφατους, με τους σημαντικότερους κατά τα έτη 1507, 1508, 1870, 1926 και 1956.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι κατολισθήσεις αυτές δεν έχουν προέλθει από σεισμούς εντός της καλδέρας της Σαντορίνης, αλλά από σεισμικά γεγονότα των οποίων τα επίκεντρα έχουν προσδιοριστεί και έξω από το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, π.χ. από την Κρήτη και τη Ρόδο στα νότια και νοτιοανατολικά του νησιού αντίστοιχα.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην περίπτωση της τρέχουσας σεισμικής ακολουθίας. Η καλδέρα της Σαντορίνης έχει υποστεί κατολισθητικά φαινόμενα που έχουν πυροδοτηθεί από τη σεισμική ακολουθία που λαμβάνει χώρα στον υποθαλάσσιο χώρο βορειοανατολικά του νησιού. Από τις 27 Ιανουαρίου 2025 μέχρι σήμερα έχουν ήδη καταγραφεί περιορισμένες κατολισθήσεις σε διάφορες τοποθεσίες, όπως η Κόκκινη Παραλία, η Παραλία Βλυχάδας, ο Όρμος Αθηνιού, περίπου 1,5 χιλιόμετρο βόρεια του λιμανιού στην περιοχή Άκρα Αλωνάκι, ο Όρμος Αθηνιού στην περιοχή του λιμανιού, το Παλιό Λιμάνι Φηρών, η περιοχή του Ημεροβιγλίου (θέση Σκάρος) και άλλες θέσεις κατά μήκος των πρανών της καλδέρας.

Οι κατολισθήσεις, που προαναφέρθηκαν, αποδίδονται στο συνδυασμό και τη συνέργεια πολλών παραγόντων και διεργασιών που σχετίζονται με τη γεωμορφολογία, τη γεωλογία, την τεκτονική και την ηφαιστειότητα στο χώρο αυτό των Κυκλάδων. Ο πρώτος από αυτούς τους παράγοντες είναι η λιθολογία των γεωλογικών σχηματισμών, που περιλαμβάνει ηφαιστειακά πετρώματα ποικίλης σύστασης, κυμαινόμενης συνεκτικότητας, και διακυμάνσεων στους βαθμούς αποσάθρωσης, εξαλλοίωσης και διάρρηξης. Τα χαρακτηριστικά αυτά σε συνδυασμό με τις εναλλαγές συνεκτικών και μη συνεκτικών σχηματισμών διαμορφώνουν μια αλληλουχία γεωλογικών πετρωμάτων με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά, που συμβάλλουν στην επιδεκτικότητα σε κατολισθήσεις. Επιπλέον, σε αρκετές περιοχές οι σχηματισμοί αυτοί είναι έντονα διαρρηγμένοι και παραμορφωμένοι από ρήγματα και ζώνες ρηγμάτων που κατανέμονται ακτινικά προς τον ηφαιστειακό κώνο, αυξάνοντας την πολυπλοκότητα της ηφαιστειακής δομής και την ευστάθεια των πρανών της καλδέρας.

Επιπρόσθετα, η παρουσία των σχηματισμών αυτών στα απότομα πρανή της καλδέρας, των οποίων η μορφολογική κλίση φτάνει μέχρι και τις 80 μοίρες, καθιστούν την καλδέρα ιδιαίτερα επιδεκτική σε φαινόμενα κατολισθήσεων. Πολλά από τα πρανή αυτά κάτω από την επίδραση εξωγενών διεργασιών, όπως η αιολική δράση (ισχυροί άνεμοι), η κυματική δράση (θαλάσσια κύματα), η ραγδαία βροχόπτωση και η επιφανειακή απορροή, αποσταθεροποιούνται περαιτέρω με αποτέλεσμα να αστοχήσουν κατά τη διάρκεια εκδήλωσης ενός σεισμού ή κατά τη διάρκεια μιας σεισμικής έξαρσης, όπως η τρέχουσα μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού.

Λέκκας: Τα τρία σενάρια για τους σεισμούς στη Σαντορίνη

Για την εξέλιξη της σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη, αναλύοντας και εκείνος τρία πιθανά σενάρια, μίλησε ο καθηγητής Γεωλογίας, Ευθύμης Λέκκας.

Μέσω δηλώσεών του στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, κατ’ αρχάς τόνισε ότι απομακρύνεται το ενδεχόμενο ενός σεισμού άνω των 6 Ρίχτερ και υπάρχουν οι εξής πιθανές εκδοχές:

• Το πιο ακραίο ενός σεισμού 5,8 με 5,9 Ρίχτερ,
• Το πιο πιθανό να γίνουν για πολλές ημέρες ή εβδομάδες πάρα πολλοί σεισμοί και οι περισσότεροι να είναι μεταξύ 3 και 5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
• Και ένα ενδιάμεσο σενάριο με έναν σεισμό 5,5 Ρίχτερ.

Ο κ. Λέκκας υπογράμμισε χαρακτηριστικά: «Απομακρύνεται το ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού. Με άλλα λόγια, απομακρύνεται το σενάριο για πάνω από 6 βαθμούς (6,1-6,2) και ενισχύεται το σενάριο – στην ακραία περίπτωση επαναλαμβάνω-για κάτω από 6 βαθμούς. Αυτό το σενάριο τώρα πια δεν υπάρχει. Για κάτω, όμως, από 6, δηλαδή 5,9-5,8, υπάρχει μία απειροελάχιστη πιθανότητα να εκδηλωθεί ένας τέτοιος σεισμός. Με αυτό τον σεισμό λοιπόν, οφείλουμε να σχεδιάσουμε. Και με αυτό τον σεισμό αναπτύχθηκαν και οι επιχειρησιακές δράσεις που βλέπουμε το τελευταίο χρονικό διάστημα από τους επιχειρησιακούς φορείς.

Το πιο πιθανό σενάριο, όμως, είναι να συνεχιστεί η σεισμική δραστηριότητα για κάποιες μέρες πολλές ή κάποιες βδομάδες με την ίδια ένταση, με τους ίδιους ρυθμούς, δηλαδή πάρα πολλούς σεισμούς. Και οι περισσότεροι είναι μεταξύ 3 και 5 βαθμών. Αυτοί οι σεισμοί, λοιπόν, είναι σεισμοί που θα είναι το επικρατέστερο σενάριο για κάποιες εβδομάδες. Και ένα ενδιάμεσο σενάριο είναι να κάνει ένα 5,5 και να αποσβεστεί με πιο γρήγορο ρυθμό η όλη κατάσταση».

Πόσο μπορεί να επιβαρυνθούν τα κτίρια από τους σεισμούς: «Όσον αφορά τα κτίρια, δεν υφίστανται καμία καταπόνηση, διότι η καταπόνηση που υφίστανται είναι μέσα στην πλαστική παραμόρφωση, όπως λέμε. Δηλαδή δεν έχουμε θραύσεις και άρα δεν έχουμε κανένα πρόβλημα στα κτίρια με αυτούς τους σεισμούς», ήταν η απάντηση που έδωσε ο κ. Λέκκας.

Για τα υπόσκαφα στην Καλντέρα σημείωσε: «Είναι πολύ ανθεκτικές κατασκευές, άσχετα βέβαια αν είναι υπόσκαφα τώρα -είναι πρώτα σε ζήτηση από άποψη τουριστική. Έχουν γίνει παρεμβάσεις οι οποίες δεν ξέρουμε ποιες είναι. Παλιά τα υπόσκαφα, δηλαδή πριν την τουριστική ανάπτυξη, ήταν πολύ ασφαλείς κατασκευές. Τώρα βέβαια δεν ξέρουμε πώς διατάσσονται τα υπόσκαφα».

Για το ίδιο θέμα πρόσθεσε: «Βέβαια, τα κτίρια της Καλντέρας θα έχουν κάποιο πρόβλημα σε ένα σενάριο ακραίο. Επίσης, ανέπτυξα χθες και τις πέντε περιοχές που θα έχουμε κατολισθήσεις. Σε αυτές τις περιοχές, λοιπόν, εκτελούνται ειδικές δράσεις έτσι ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο αφενός και αφετέρου να κάνουμε κάποιες δράσεις προληπτικές που να μας επιτρέψουν να μην έχουμε μεγάλη έκθεση των επισκεπτών, δηλαδή να μην πάνε οι επισκέπτες σε σημεία που υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουμε κατολίσθηση».

Ο τρομακτικός «χορός» του Εγκέλαδου σε 3D βίντεο

Tο μέγεθος του τεκτονικού φαινομένου στην περιοχή ανάμεσα σε Σαντορίνη και Αμοργό καταγράφεται σε ένα πρωτότυπο 3D βίντεο, το οποίο δημιούργησε ο ερευνητής και πτυχιούχος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, Παύλος Κρασάκης.

Τα επιστημονικά δεδομένα για τη δημιουργία του βίντεο έχουν αντληθεί από τις μελέτες της Εύης Νομικού, καθηγήτριας Γεωλογικής Ωκεανογραφίας και Φυσικής Γεωγραφίας και από το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Δεδομένα βαθυμετρίας: Νομικού κ.ά. (2019), Onshore δεδομένα: Copernicus, Σεισμικά δεδομένα: NKUA – Τμήμα Γεωφυσικής, Στοιχεία για λάθη: NOA).

• Οι κίτρινες κουκκίδες αντιπροσωπεύουν τα πρόσφατα σεισμικά γεγονότα από τις 25 Ιανουαρίου μέχρι και χθες (5 Φεβρουαρίου 2025).
• Οι μπλε κύκλοι αντιπροσωπεύουν ιστορικά σεισμικά γεγονότα με μέγεθος μικρότερο από 6R.
• Οι κόκκινες κουκκίδες σηματοδοτούν ιστορικά σεισμικά γεγονότα μεγαλύτερα των 6 R, όπως ο σεισμός της Αμοργού το 1956, ένα από τα ισχυρότερα γεγονότα στην ιστορία της περιοχής.
• Οι κόκκινες γραμμές αντιπροσωπεύουν ρήγματα με υψηλό κίνδυνο και οι κίτρινες γραμμές σφάλματα με μεσαίο κίνδυνο.

Δείτε το βίντεο:

Δείτε φωτογραφίες από τη Σαντορίνη: