Το ερώτημα δεν είναι ποιος θα είναι ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, αλλά με ποιον από τους αντιπάλους του θα κυβερνήσει.

Έτσι, ενώ είναι αρκετά πιθανό οι συντηρητικοί του Φρίντριχ Μερτς να είναι επικεφαλής – το αποτέλεσμα φαίνεται σχεδόν σίγουρο σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις – η ιστορία αρχίζει από αυτό, καθώς ο σχεδιασμός του πολιτικού συστήματος της Γερμανίας καθιστά ένα συνασπισμό κομμάτων σχεδόν αναπόφευκτο.

Και ενώ ο τελικός νικητής των εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου μοιάζει βαρετά προβλέψιμος, η σύνθεση του συνασπισμού είναι ακόμη εντελώς στον αέρα.

Η κεντροδεξιά συμμαχία του Μερτς – η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση και το αδελφό κόμμα της στη Βαυαρία, η Χριστιανοκοινωνική Ένωση – συγκεντρώνει σήμερα ποσοστό περίπου 30%, πολύ μπροστά από όλα τα άλλα κόμματα. Το κεντροαριστερό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα και οι Πράσινοι αναμένεται να τερματίσουν με ποσοστά γύρω στο 16% και 13%, αντίστοιχα.

Στη δεύτερη θέση, με ποσοστό λίγο πάνω από 20%, βρίσκεται η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Αλλά όλα τα άλλα κόμματα έχουν αποκλείσει τη συνεργασία μαζί της σε έναν κυβερνητικό συνασπισμό.

Σύμφωνα με πολιτικούς από το κόμμα του Μερτς, το λιγότερο ευνοϊκό αποτέλεσμά τους θα ήταν ένας τριμερής συνασπισμός, λόγω της εσωτερικής διαμάχης που θα ακολουθούσε αναπόφευκτα.

Μια θυελλώδης συμμαχία θα επαναλάμβανε τα προβλήματα που ταλαιπώρησαν την τελευταία κυβέρνηση – υπό την ηγεσία του SPD με τους φιλελεύθερους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP) και τους Πράσινους – της οποίας η κατάρρευση τον Δεκέμβριο οδήγησε σε αυτές τις πρόωρες εκλογές.

Όπως συμβαίνει με όλα τα πιθανά σενάρια που παρατίθενται από το Politico, πολλά εξαρτώνται από το ποσοστό των ψήφων που θα λάβει κάθε κόμμα σε σχέση με τα υπόλοιπα. Και όλα αυτά είναι προς το παρόν ανοιχτά.

Αν η κεντροδεξιά και η κεντροαριστερά έχουν καλό αποτέλεσμα στις εκλογές

Ο große Koalition – «μεγάλος συνασπισμός» ή εν συντομία GroKo – είναι ένας από τους κλασικούς κυβερνητικούς συνασπισμούς της Γερμανίας, αποτελούμενος από τους συντηρητικούς και το SPD. Η Γερμανία έχει κυβερνηθεί τέσσερις φορές από GroKo από το 1949, τρεις φορές υπό την πρώην καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Οι συντηρητικοί, ωστόσο, έχουν μετατοπιστεί σημαντικά προς τα δεξιά υπό τον Μερτς, καθιστώντας πιο δύσκολους τους μελλοντικούς συμβιβασμούς με την κεντροαριστερά.

«Δεν θα είναι εύκολο μετά τις εκλογές», δήλωσε ο Μερτς αυτή την εβδομάδα, αφήνοντας ανοιχτό το αν θα προτιμούσε να συνεργαστεί με το SPD ή τους Πράσινους.

Στη συνέχεια ανέφερε έναν άνθρωπο που, όπως είπε, είχε «εντυπωσιακά δείξει» πώς να διαπραγματεύεται: Boris Rhein, τον εν ενεργεία πρωθυπουργό της Έσσης και μέλος του CDU του Μερτς.

Αφού κέρδισε τις περιφερειακές εκλογές του 2023, ο Rhein έπαιξε το SPD και τους Πράσινους εναντίον του άλλου. Τελικά, προτίμησε να συνεργαστεί με το SPD, το οποίο λέγεται ότι ήταν ο πιο εύκαμπτος και διαλλακτικός εταίρος.

Ο Μερτς αναφέρθηκε τις τελευταίες εβδομάδες συχνά στην Έσση ως πρότυπο. Σε εθνικό επίπεδο, επίσης, το SPD αναμένεται να είναι πιο ευέλικτο – ιδίως όσον αφορά την πάταξη της μετανάστευσης, μια βασική υπόσχεση του Μερτς.

Η μετεκλογική προσέγγιση είναι, ωστόσο, πιθανό να οδηγήσει σε ανασχηματισμό στο εσωτερικό του SPD. Ενώ ο νυν καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει ήδη αποκλείσει τη συμμετοχή του σε ένα υπουργικό συμβούλιο υπό τον Μερτς, ο υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους και ο αρχηγός του κόμματος Λαρς Κλίνγκμπεϊλ, αμφότεροι κεντρώες προσωπικότητες εντός του SPD, αναμένεται να αναλάβουν καθήκοντα.

Αν οι Πράσινοι τα πάνε καλά και οι άλλοι όχι τόσο καλά

Τρία από τα 16 ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας κυβερνώνται σήμερα από συνασπισμό των συντηρητικών και των Πρασίνων – που μερικές φορές αναφέρεται ως συνασπισμός Kiwi (Ακτινίδιο)- αλλά μια τέτοια συμμαχία θα αποτελούσε καινοτομία σε εθνικό επίπεδο.

Από πολιτικής άποψης υπάρχει επικάλυψη στην εξωτερική πολιτική και τις αμυντικές δαπάνες, με τα δύο κόμματα να επικρίνουν τον Σολτς για αναποφασιστικότητα στην υποστήριξή του στην Ουκρανία.

Υπάρχει όμως μεγάλη διαφοροποίηση στις θέσεις τους για το μεταναστευτικό, με τον Μερτς να υπόσχεται να κλείσει τα σύνορα της Γερμανίας από την πρώτη ημέρα της θητείας του και τους Πράσινους να θεωρούν τέτοια σχέδια παράνομα.

Το χάσμα αυτό βάθυνε την περασμένη εβδομάδα, καθώς ο Μερτς δήλωσε πρόθυμος να προωθήσει κοινοβουλευτικές προτάσεις για τον περιορισμό της μετανάστευσης ακόμη και με την υποστήριξη του AfD, μια κίνηση που αποδυνάμωσε το λεγόμενο τείχος προστασίας της Γερμανίας έναντι της ακροδεξιάς και πυροδότησε μια έντονη προεκλογική συζήτηση που έπληξε την καρδιά της μεταπολεμικής ταυτότητας της χώρας.

Επιπλέον, ο Μάρκους Σέντερ, ο χαρισματικός και ειλικρινής ηγέτης των Βαυαρών συντηρητικών, έχει αποκλείσει εδώ και καιρό έναν συνασπισμό με τους Πράσινους.

Συνεπώς, το κόμμα αναμένεται να χρησιμεύσει κυρίως ως μοχλός πίεσης για τους συντηρητικούς στις διαπραγματεύσεις τους με το SPD.

Τριμερής: Αν τα μικρότερα κόμματα τα πάνε καλά

Αν και η μεταπολεμική Γερμανία δεν είχε μεγάλη εμπειρία από συνασπισμούς περισσότερων από δύο κομμάτων (η πεσμένη μετά το 2021 τριάδα του Σολτς ήταν η πρώτη τριμερής συμμαχία εδώ και πάνω από έξι δεκαετίες), ο πολιτικός κατακερματισμός και το τέλος της παραδοσιακής κυριαρχίας του δικομματισμού μπορεί να καταστήσουν τέτοιες ρυθμίσεις τον νέο κανόνα.

Στην πραγματικότητα, μια τριμερής συμμαχία θα ήταν δύσκολο να αποφευχθεί εάν δύο από τα τρία μικρότερα κόμματα που συμμετέχουν σήμερα στο κοινοβούλιο – οι Πράσινοι, το FDP και Η Αριστερά – επανέλθουν σε αυτό.

Σε αυτή την περίπτωση, οι πιο πιθανές επιλογές είναι είτε:

• ο λεγόμενος συνασπισμός της Γερμανίας (αποτελούμενος από το CDU/CSU, το SPD και το FDP)
• ή (λιγότερο πιθανό) ένας συνασπισμός της Κένυας (CDU/CSU, SPD και Πράσινοι) – επειδή τα χρώματα των κομμάτων ταιριάζουν με τη μαυρο-κόκκινο-πράσινη σημαία της Κένυας.

Η σκέψη σε όλα τα κόμματα είναι ότι ένα τέτοιο σενάριο -που μπορεί ωστόσο να είναι απαραίτητο- είναι εξαιρετικά ανεπιθύμητο, διότι οι έντονες διαιρέσεις μεταξύ τους θα προδιαθέσουν την επόμενη κυβέρνηση να είναι εξίσου εριστική με την προηγούμενη.