Τα ενοίκια στην Ελλάδα ακολουθούν την πορεία των τροφίμων, με την ακρίβεια να παραμένει στα ύψη. Μάλιστα, οι τιμές των ενοικίων συνεχίζουν να αυξάνονται, εν μέσω πληθωρισμού, με αποτέλεσμα το κόστος στέγασης να απορροφά πλέον ένα σημαντικό μέρος του εισοδήματος, επιβαρύνοντας όχι μόνο τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά και τη μεσαία τάξη.

Συγκεκριμένα, η ραγδαία άνοδος των ενοικίων την τελευταία οκταετία, όπως καταγράφει και η ΕΛΣΤΑΤ, όχι μόνο δεν επιβραδύνεται, αλλά επιδεινώνεται. Ως εκ τούτου, η στεγαστική κρίση αναδεικνύεται σε μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την κυβέρνηση.

Ενδεικτικά, τον Δεκέμβριο του 2024, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 8,5% σε ετήσια βάση, υπερτριπλασιάζοντας τον γενικό πληθωρισμό που διαμορφώθηκε στο 2,6%.

Εκτόξευση των ενοικίων στην Αττική

Η σύγκριση των αυξήσεων στα ενοίκια με την εξέλιξη των εισοδημάτων αποκαλύπτει το μέγεθος του προβλήματος. Από το 2017, όταν η αγορά ακινήτων ανέκαμψε από τη δεκαετή κρίση της, έως το 2024, η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης για ένα τυπικό οικογενειακό διαμέρισμα από 80 έως 100 τ.μ. στην Αττική αυξήθηκε από 21,1% έως και 100%, με τις περισσότερες περιοχές να κινούνται μεταξύ 45% και 80%. Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη, οι αυξήσεις αγγίζουν επίσης το 100%.

Αν και οι μισθοί αυξήθηκαν σημαντικά στην ίδια περίοδο, δεν μπόρεσαν να καλύψουν την εκρηκτική άνοδο των ενοικίων. Σε ό,τι αφορά στον μεικτό κατώτατο μισθό, η αύξηση ήταν ποσοστιαία υψηλότερη σε σχέση με τον μέσο μισθό, καθώς ξεπέρασε το +41%. Ειδικότερα, το 2017 ήταν 683,76 ευρώ και αυξήθηκε στα 968,33 ευρώ το 2024 (+41,6%). Επισημαίνεται ότι οι μέσες μηνιαίες μεικτές αποδοχές το 2017 ήταν 1.024 ευρώ (περίπου 864 ευρώ καθαρά) ενώ, το 2024, με βάση τα στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», ανήλθαν στα 1.342 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 31%.

Η περιορισμένη προσφορά κατοικιών προς ενοικίαση, ιδιαίτερα στην Αττική, έχει οδηγήσει τις τιμές στα ύψη, όχι μόνο σε ακριβές περιοχές, αλλά και σε λαϊκές συνοικίες.

Χαρακτηριστικά, οι αυξήσεις από το 2017 φτάνουν:

• +87,5% στη Νίκαια
• +70% στην Καλλιθέα και στου Γκύζη
• +64% στον Νέο Κόσμο
• +78% στον Κολωνό
• +67% στο Παγκράτι
• +89% στον Πειραιά

Μάλιστα, σήμερα, η προσφορά διαμερισμάτων από 80 έως 100 τ.μ. προς ενοικίαση στην Αττική είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Σε μεγάλη διαδικτυακή πλατφόρμα αγγελιών εντοπίζονται μόλις 1.755 διαθέσιμα ακίνητα, ακόμη και με ανώτατο μίσθωμα 1.000 ευρώ μηνιαίως. Ανάλογη – και χειρότερη – είναι η εικόνα που εμφανίζει και η αγορά ενοικίων στον Δήμο Θεσσαλονίκης, όπου επίσης οι αυξήσεις φθάνουν μέχρι και το 100%.

Ακόμη και όσοι καταφέρνουν να πληρώσουν τα υψηλά ενοίκια, συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με χαμηλής ποιότητας κατοικίες. Πολλά σπίτια είναι παλιά και ενεργειακά ανεπαρκή, επιβαρύνοντας τους ενοικιαστές με αυξημένα έξοδα για ψύξη και θέρμανση.

Οι κλειστές κατοικίες και η στεγαστική κρίση

Ένας βασικός παράγοντας που επιδεινώνει την κατάσταση είναι ο μεγάλος αριθμός κλειστών κατοικιών. Σύμφωνα με την απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ, το 2021, υπολογίζονται σε περίπου 800.000 σε όλη την Ελλάδα, εκ των οποίων 255.300 βρίσκονται στην Αττική.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα να καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό δυσκολίας ενοικίασης κατοικίας στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2023, η χώρα μας (26,1%) μαζί με τη Γαλλία (24,1%) και την Ισπανία (17,2%) βρίσκονται στην κορυφή της λίστας, ενώ χώρες όπως η Ρουμανία (0,3%) και η Σλοβακία (1,1%) αντιμετωπίζουν ελάχιστα τέτοια προβλήματα.