Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) εξέδωσε την απόφασή του για το θέμα των αναδρομικών των συνταξιούχων, εξετάζοντας την κατάργηση συγκεκριμένων συνταξιοδοτικών παροχών, όπως τα επιδόματα γιορτών (Χριστουγέννων, Πάσχα) και της θερινής άδειας στις επικουρικές συντάξεις.

Συγκεκριμένα, το ΑΕΔ, υπό την προεδρία της πρώην προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) Ευαγγελίας Νίκα και με εισηγήτρια τη σύμβουλο Επικρατείας Ειρήνη Σταυρουλάκη, έκρινε ότι οι αποφάσεις του ΣτΕ και του Αρείου Πάγου, που παραπέμφθηκαν σε αυτό λόγω φαινομενικής αντίθεσης, δεν συγκρούονται ουσιαστικά και παραμένουν σε ισχύ.

Παράλληλα, το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν έχει αρμοδιότητα να εξετάσει τη συνταγματικότητα των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις του Δημοσίου για το 11μηνο από 11.6.2015 έως 11.5.2016, που επιβλήθηκαν με τον «νόμο Κατρούγκαλου».

Κατά συνέπεια, μετά την απόφαση του ΑΕΔ, δικαίωμα διεκδίκησης αναδρομικών έχουν μόνο οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που είχαν προσφύγει έως τις 21/7/2020 στα Διοικητικά Δικαστήρια για τις περικοπές στις επικουρικές τους συντάξεις κατά το προαναφερθέν διάστημα.

Αντίθετα, οι συνταξιούχοι του Μετοχικού Ταμείου της Τράπεζας της Ελλάδος δεν δικαιούνται αναδρομικές διαφορές, καθώς η απόφαση του Αρείου Πάγου είχε κρίνει συνταγματικές τις αντίστοιχες περικοπές.

Αναδρομικά συνταξιούχων: Το σκεπτικό πίσω από την «απόφαση»

Συγκεκριμένα, το ΑΕΔ στο σκεπτικό της απόφασής του, μεταξύ των άλλων, έκρινε ότι «στερείται σχετικής δικαιοδοσίας, λόγω μη αντιθέσεως μεταξύ της αποφάσεως 1509/ 2023 του Αρείου Πάγου και το 2287 και 2088/ 2015 του ΣτΕ».

Και αυτό γιατί «το Συμβούλιο της Επικρατείας, αποφανθέν υπέρ της αντισυνταγματικότητας περιόρισε την κρίση του επί των συνταξιούχων δημόσιων φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως, στηριζόμενο στην υποχρεωτικότητα της (επικουρικής) κοινωνικής ασφάλισης και στην συνακόλουθη παροχή της αποκλειστικώς από το κράτος ή από ΝΠΔΔ, έλαβε υπόψη κατά τρόπο καταλυτικό το σωρευτικό αποτέλεσμα της ένδικης περικοπής με το σύνολο των προηγηθεισών, κατά τα έτη 2000 έως 2012, πολλαπλών διαδοχικών νομοθετικών περικοπών των συντάξεων, κρίνοντας -βάσει της ποσότητας και της έντασης αυτών επί της συγκεκριμένης κατηγορίας συνταξιούχων – ότι επιβαλλόταν συνταγματικώς, αλλά δεν εχώρησε η εκπόνηση ειδικής επιστημονικά τεκμηριωμένης μελέτης ως προς την επιρροή της ένδικης ρύθμιση στον πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού δικαιώματος των εν λόγω συνταξιούχων».

Σύμφωνα με την απόφαση του ΑΕΔ, ο ‘Αρειος Πάγος, «υπό το πρίσμα του νοµικού πλαισίου της παρεχοµένης από την ίδια την Τράπεζα της Ελλάδος, ήτοι από ΝΠΙΔ, επικουρικής ασφαλίσεως των συνταξιούχων της, συνεκτιμώντας µεν τις προηγηθείσες περικοπές συντάξεων, οι οποίες, όµως, δεν αφορούσαν στο σύνολο, και δη στην πλειονότητα, τους συνταξιούχους της Τράπεζας, και λαμβάνοντας, επίσης, υπ’ όψιν ότι, πάντως, το ύψος των πληττόμενων συντάξεων των ασφαλισμένων στην ως άνω Τράπεζα παραµένει υψηλότερο της µέσης κυρίας και επικουρικής συντάξεως του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, έκρινε συνταγµατική την ως άνω διάταξη».

Σε άλλο σημείο, το ΑΕΔ αναφέρει ότι «λόγω ουσιώδους διαφοροποιήσεως του νοµικού και πραγματικού υποβάθρου των υποθέσεων και των αντιστοίχων, φερομένων ως αντίθετων, αποφάσεων του Αρείου Πάγου αφενός και του Συµβουλίου της Επικρατείας αφετέρου, δεν καθίσταται κρίσιμη και αναγκαία για την μία υπόθεση η γενομένη από το άλλο δικαστήριο ερμηνευτική προσέγγιση του ζητήματος της συνταγµατικότητας ή µη της αυτής νομοθετικής διατάξεως και, συνακολούθως, δεν τίθεται ζήτηµα αντιθέσεως, κατ’ άρθρο 100 παρ.1 περ. ε’ του Συντάγµατος, των προαναφερθεισών αποφάσεων των ως άνω Δικαστηρίων».

Με απλά λόγια, το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) αποφάσισε ότι:

• Δεν υπάρχει αντίθεση μεταξύ των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και του Αρείου Πάγου για την κατάργηση των δώρων (Χριστουγέννων, Πάσχα, θερινής άδειας) στις επικουρικές συντάξεις. Άρα, οι αποφάσεις των δύο δικαστηρίων παραμένουν σε ισχύ.
• Το ΑΕΔ δεν έχει αρμοδιότητα να κρίνει αν οι περικοπές των επικουρικών συντάξεων στο Δημόσιο (που έγιναν με τον «νόμο Κατρούγκαλου» το διάστημα 11/6/2015 – 11/5/2016) είναι συνταγματικές ή όχι.
• Δικαιούνται αναδρομικά μόνο οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που είχαν κάνει προσφυγή μέχρι τις 21/7/2020.
• Δεν δικαιούνται αναδρομικά οι συνταξιούχοι του Μετοχικού Ταμείου της Τράπεζας της Ελλάδος, γιατί ο Άρειος Πάγος είχε αποφασίσει ότι οι περικοπές τους ήταν συνταγματικές.