To αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών μπορεί να είχε εν πολλοίς προβλεφθεί από τις δημοσκοπήσεις αλλά δεν παύει να εκφράζει μια μεγάλη πολιτική ανατροπή για την οποία προτείνονται πολλές εξηγήσεις.

Η καλύτερη εξήγηση, όμως, μάλλον έρχεται από τους οικονομικούς δείκτες, οι οποίοι φανερώνουν την κατάρρευση του γερμανικού «θαύματος» των δύο τελευταίων δεκαετιών, το οποίο αποδεικνύεται ότι ήταν σε πήλινα πόδια, αλλά έλαβε την χαριστική βολή από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία.

Η Γερμανία ήταν ένας αναπτυξιακός λαθρεπιβάτης τα τελευταία 20 χρόνια, που επέβαλε ένα σκληρό ευρώ και γονάτισε τον βιομηχανικό ανταγωνισμό της Ιταλίας και της Γαλλίας, ενώ εκμεταλλεύτηκε τη φθηνή ενέργεια από τη Ρωσία και την δωρεάν αμυντική υποστήριξη από τις ΗΠΑ για να στηρίξει τη βιομηχανία της και τις εξαγωγές της..

Τα τρία τελευταία χρόνια, όμως, η κρίση που προέκυψε μετά τον πόλεμο και τις κυρώσεις, ανέδειξε τα προβληματα και γονάτισε την γερμανική οικονομία, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους τομείς της βιομηχανίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Η βιομηχανία έχασε το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα και η οικονομία υπέστη σημαντική πτώση.

Ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, που συνεισφέρει το 5% του ΑΕΠ και απασχολεί άμεσα πάνω από 800.000 άτομα μπήκε σε κρίση. Το 2022, η γερμανική παραγωγή επιβατικών αυτοκινήτων έφτασε τα 3,4 εκατομμύρια μονάδες, ψηλότερα από τον «πάτο» που είχε πιάσει στην πανδημία, αλλά 15% χαμηλότερα από εκεί που βρισκόταν προ κόβιντ.

Η παραγωγή αυτοκινήτων ανέκαμψε κατά 18% το 2023 και έφτασε τα 4 εκατομμύρια οχήματα, αλλά μέχρι το τέλος του 2024, παρέμεινε στάσιμη, 13% κάτω από τα επίπεδα του 2019.

Η τάση αυτή φάνηκε στις εξαγωγές. Το 2023, οι εξαγωγές αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά 3% σε 2,4 εκατομμύρια μονάδες, αλλά παρέμειναν σχεδόν 10% κάτω από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Το 2024, η αύξηση των εξαγωγών επιβραδύνθηκε περαιτέρω, με μείωση κατά περίπου 0,7%, λόγω της μειωμένης ζήτησης από βασικές αγορές όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ, όπου αντίστοιχα οι εγχώριοι κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων απέκτησαν κυρίαρχη θέση και η ζήτηση για γερμανικά οχήματα μειώθηκε.

Η κερδοφορία των μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών έπεσε κατακόρυφα. Το 3ο τρίμηνο του 2024, τα καθαρά κέρδη της BMW μειώθηκαν κατά 84%, της Mercedes-Benz κατά 54% και της Volkswagen κατά 64%.

Αιτία; Το αυξημένο κόστος πρώτων υλών και της προσαρμογής στις «πράσινες» απαιτήσεις αλλά και η μειωμένη ζήτηση για παραδοσιακά οχήματα από την αγορά της Κίνας, που ήταν ο «παράδεισος» για τα γερμανικά οχήματα τις τελευταίες δεκαετίες.

Μεταξύ του 2019 και του 2023, η αυτοκινητοβιομηχανία έχασε περίπου 46.000 θέσεις εργασίας, ενώ εκτιμάται ότι άλλες 140.000 θέσεις εργασίας κινδυνεύουν μέχρι το 2035, εάν οι σημερινές τάσεις δεν αλλάξουν.

Συνολικά ο βιομηχανικός τομέας έχει υποστεί μεγάλο πλήγμα: Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 1,8% το 2023 και συρρικνώθηκε περαιτέρω κατά περίπου 2,9% το 2024. Μέχρι τον Νοέμβριο του 2024, η βιομηχανική παραγωγή ήταν μειωμένη κατά 29% σε σύγκριση με τα υψηλά επίπεδα πριν από το COVID από τη μακροπρόθεσμη τάση των τελευταίων 30 χρόνων.

Πέρα από τις αυτοκινητοβιομηχανίες επλήγησαν και οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας, όπως οι χημικές και μεταλλουργικές βιομηχανίες, λόγω της εκτίναξης των τιμών ενέργειας μετά την απώλεια των ρωσικών εισαγωγών φθηνού φυσικού αερίου.

Η κρίση χτύπησε και τις εξαγωγές βιομηχανικών αγαθών που μειώθηκαν κατά 0,7% ετησίως, τόσο το 2023 όσο και το 2024, καθώς η ζήτηση από βασικές αγορές όπως η Κίνα μειώθηκε.

Το αποτέλεσμα φάνηκε και στην αγορά εργασίας στην μεταποίηση, που ήταν το «καμάρι» της γερμανικής οικονομίας. Από την αρχήτης πανδημίας το 2020, η Γερμανία έχασε σχεδόν 250.000 θέσεις εργασίας στη μεταποίηση. Εταιρείες όπως η Porsche ανακοίνωσαν απολύσεις ενώ μικρότεροι κατασκευαστές όπως η Rosenthal έκλεισαν εντελώς τις εγκαταστάσεις τους.

To 2022, το ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε κατά κ 1,79%, αλλά το το 2023, η οικονομία παρουσίασε συρρίκνωση, με αποτέλεσμα ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ να υποχωρήσει κατά 0,27%. Η τάση συρρίκνωσης συνεχίστηκε και το 2024, με το ΑΕΠ να μειώνεται για δεύτερη χρονιά κατά 0,3%. Αλλά και για το 2025, οι προβλέψεις για την ανάπτυξη αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω σε μόλις 0,3%, δείχνοντας ότι η γερμανική οικονομία πάει για τρία συνεχή χρόνια στασιμότητας.

Το 2022, το ποσοστό ανεργίας της Γερμανίας ήταν 5,7%, το 2023 έφτασε το 6% και τον περασμένο Ιανουάριο έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο της δεκαετίας, στο 6,4%, με σχεδόν 3 εκατομμύρια ανέργους.