Το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ, μειωμένα ύψη βροχής και χιονοκάλυψης, αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας, έντονα καιρικά φαινόμενα, παρατεταμένοι καύσωνες και εκατοντάδες χιλιάδες καμένα στρέμματα. Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα στοιχεία που καταγράφηκαν σε έκθεση που συνέταξε η επιστημονική ομάδα Climatebook. Η κλιματική αποτύπωση του 2024 για την Ελλάδα, επιβεβαίωσε την ολοένα και πιο γρήγορη επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης στη χώρα μας.

«Πραγματικά δυσάρεστη έκπληξη»

Όπως αναγράφεται στην έκθεση, το 2024 ήταν το θερμότερο έτος παγκοσμίως, καθώς η μέση θερμοκρασία, ξεπέρασε κατά 1.6 βαθμούς Κελσίου τη μέση τιμή της προβιομηχανικής περιόδου (1850-1900). Επίσης, η παγκόσμια μέση θερμοκρασία, ξεπέρασε κατά 0,12 βαθμούς Κελσίου το 2023, το -δεύτερο πλέον- θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί.

Σύμφωνα με όσα σχολίασε στο iEidiseis ο Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος, Διευθυντής Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και συντονιστής του κόμβου πληροφόρησης Climatebook, «αυτό συνιστά μια πραγματικά δυσάρεστη έκπληξη. Οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι αυτή η υπέρβαση θα συμβεί μέσα στη δεκαετία του 2030, όμως συνέβη νωρίτερα. Και δυστυχώς δεν είναι το μόνο γεγονός που συνηγορεί ότι υπάρχει επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής την τελευταία δεκαετία».

«Θα παγιωθεί μονίμως αυτή η απόκλιση»

Αναφορικά με το τι μπορούμε να αναμένουμε τα προσεχή χρόνια, σε σχέση με τις παγκόσμιες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ο κ. Λαγουβάρδος ανέφερε ότι «το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρξει μια ταλάντωση με μικρές αποκλίσεις, μέχρι κάποια στιγμή να παγιωθεί μονίμως αυτή η απόκλιση».

Σημειώνεται, πως σύμφωνα με την έκθεση, πολύ σημαντική ήταν και «η αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη, με τη μέση τιμή το 2024 να φτάνει τα 422.2 ppm, 2.8 ppm περισσότερα από τη μέση τιμή του 2023».

«Γρήγορη επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης στην Ελλάδα»

Αντίστοιχη είναι η κατάσταση όμως και σε ότι αφορά τη χώρα μας. Βάσει της έκθεσης, το 2024 ήταν το πιο θερμό έτος των τελευταίων 30 ετών κι ενώ το 2023 ήταν το δεύτερο θερμότερο έτος. Είναι ενδεικτικό, ότι όπως αναγράφεται, η μέση μέγιστη θερμοκρασία στην Ελλάδα το 2024, ήταν σε όλες τις περιοχές υψηλότερη από τη μέση τιμή της κλιματικής περιόδου 1991-2020. Οι μεγαλύτερες θετικές αποκλίσεις σημειώθηκαν σε περιοχές της Δυτικής και Βόρειας Ελλάδας, ενώ οι χαμηλότερες θετικές αποκλίσεις καταγράφηκαν στην Κρήτη. Είναι επίσης αξιοσημείωτο, ότι σε καμία περιοχή της χώρας δεν καταγράφηκαν αρνητικές αποκλίσεις.

Αντίστοιχα, το 2024 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 30 ετών και σε ότι αφορά τη μέση θερμοκρασία. Οι σημαντικότερες θετικές αποκλίσεις καταγράφηκαν σε περιοχές της Θεσσαλίας, ενώ και σε αυτήν την περίπτωση, δεν σημειώθηκαν αρνητικές αποκλίσεις σε κάποια περιοχή της χώρας.

Όπως ανέφερε ο κ. Λαγουβάρδος, «η θερμοκρασία στην Ελλάδα ανεβαίνει γρήγορα και σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια, ενώ η επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης είναι πολύ γρήγορη την τελευταία δεκαετία».

«Τα ήπια καλοκαίρια θα είναι η εξαίρεση του κανόνα»

Αναφορικά με το τι σηματοδοτεί αυτή η πραγματικότητα, ο κ. Λαγουβάρδος εξήγησε ότι «θα είναι πλέον παγιωμένο, ότι σχεδόν όλους τους μήνες θα υπάρχουν θερμοκρασίες πάνω από τις κανονικές τιμές. Άλλωστε αυτό συμβαίνει και τώρα. Τους 11 από τους 12 μήνες του 2024, επικράτησαν θερμοκρασίες πάνω από τα κανονικά επίπεδα, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα με μεγάλες αποκλίσεις. Κι αυτό αφορά όλη τη Μεσόγειο, όπου περιμένουμε να συνεχιστεί η αύξηση των έντονων καιρικών φαινομένων».

Πάντως ο ίδιος σχολίασε ότι «είναι δύσκολο στατιστικά και το 2025 να είναι το θερμότερο έτος, καθώς αυτό έχει συμβεί δύο συνεχόμενες χρονιές. Θα υπάρξουν και κάποια θερμοκρασιακά πιο ήπια καλοκαίρια, όμως δυστυχώς, αυτή θα είναι η εξαίρεση του κανόνα».

Ο καύσωνας του Ιουνίου 2024

Ταυτόχρονα, ο καύσωνας του Ιουνίου 2024, ήταν ο θερμότερος των τελευταίων δεκαετιών. Εκτός από το ότι οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν κατά πολύ τα φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα σε ολόκληρη τη χώρα, «σε μεγάλες πόλεις της χώρας, πάνω από το 70% των ημερών του Ιουνίου παρουσίασαν ισχυρή ή ακόμα μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση».

«Από τα πιο ξηρά έτη»

Σχετικά με το ύψος βροχής που σημειώθηκε, στην έκθεση αναφέρεται πως το 2024 ήταν από τα πιο ξηρά έτη των τελευταίων ετών. Μάλιστα, σε αρκετές περιοχές της χώρας, το ύψος βροχής ήταν χαμηλότερο από εκείνο που είχε καταγραφεί ως μέση τιμή κατά την κλιματική περίοδο 1991-2020.

Όπως ανέφερε ο κ. Λαγουβάρδος, «μπορεί να καταγράφουμε στα βροχόμετρά μας υψηλά ύψη βροχής, εντούτοις, πολύ συχνά αυτό το νερό πέφτει σε μικρά χρονικά διαστήματα, με μεγάλα ένταση, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα. Επίσης, αυτό το νερό χάνεται προς τη θάλασσα μέσω των χειμάρρων και της επιφανειακής απορροής».

Θερμοκρασία θάλασσας

Το 2024 ήταν επίσης το θερμότερο έτος από το 1991 κι έπειτα και σε ότι αφορά την επιφάνεια της θάλασσας. Η θερμοκρασία της θάλασσας ήταν υψηλότερη σε όλα τα πελάγη συγκριτικά με την κλιματική τιμή της περιόδου 1991-2020, ενώ σε περιοχές του βορείου Αιγαίου και της Ρόδου, «η θετική απόκλιση έφτασε στους +2.4 βαθμούς Κελσίου».

Μάλιστα, αναφορικά με τη θερμοκρασία στο Αιγαίο, στην έκθεση αναγράφεται ότι «πρόσφατες εκτιμήσεις υποδεικνύουν το 2024 ως το θερμότερο έτος σε ό,τι αφορά τις τιμές της θερμοκρασίας της θάλασσας σε όλα τα βάθη από το 1991 έως και σήμερα».

«Μεγάλο πρόβλημα η μειωμένη χιονοκάλυψη»

«Σημαντικά περιορισμένες», βάσει της έκθεσης ήταν και οι ημέρες χιονακάλυψης το 2024, συγκριτικά με τον μέσο όρο των ετών 2005-24, «φθάνοντας τις 165 ημέρες στον Όλυμπο και 135 στην Πίνδο». Μάλιστα, στην Πάρνηθα, οι ημέρες χιονοκάλυψης έφτασαν μόλις τις 8.

Η μειωμένη χιονακάλυψη στη χώρα μας, όπως σημείωσε ο κ. Λαγουβάρδος, «δεν θα μας ανησυχούσε ιδιαίτερα, εφόσον αφορούσε μόνο το 2024. Όμως βάσει προηγούμενης μελέτης που κάναμε και αφορούσε τα τελευταία 30 χρόνια, βλέπουμε ότι πρόκειται για συστηματικό και σταθερό φαινόμενο, το οποίο οφείλεται στις αυξημένες θερμοκρασίες. Ειδικά την τελευταία δεκαετία, η χιονακάλυψη μειώνεται ακόμη πιο γρήγορα. Είναι μεγάλο πρόβλημα, καθώς το χιόνι είναι ο πιο αποδοτικός τρόπος να τροφοδοτούνται οι υδροφόροι ορίζοντες, επειδή λιώνει αργά».

Λειψυδρία

Αυτή η κατάσταση, προφανώς οδηγεί σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο, σε «φαινόμενα λειψυδρίας σε αρκετές περιοχές της χώρας. Έχουν προηγηθεί δύο κακές χρονιές σε Κυκλάδες, ανατολική και νότια Κρήτη, Αττική, ανατολική Μακεδονία, Θράκη και Δωδεκάνησα. Και το πρώτο τρίμηνο του 2025 όμως, βλέπουμε ότι ειδικά σε περιοχές της Μακεδονίας, της ανατολικής Κρήτης και των Κυκλάδων, τα ύψη βροχής παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα».

420.000 καμένα στρέμματα

Σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές, στην έκθεση αναφέρεται πως «ο συνολικός αριθμός καμένων στρεμμάτων περιορίστηκε στα 420.000 στρέμματα, χαμηλότερα από τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2024 (503.000 στρέμματα)». Η πυρκαγιά στην Πεντέλη εκτιμάται ότι έκαψε περίπου 104.000 στρέμματα.

Σχετικά με την πυρκαγιά που ξεκίνησε στην βορειοανατολική Αττική στις 11 Αυγούστου 2024, στην έκθεση αναγράφεται μεταξύ άλλων, πως εκείνη την περίοδο, οι πυρομετεωρολογικές συνθήκες δεν ήταν οι χειρότερες της θερινής περιόδου, καθώς η θερμοκρασία και η ατμοσφαιρική ξηρότητα κυμάνθηκαν σε φυσιολογικά επίπεδα για την εποχή».

Ωστόσο, το φαινόμενο «ανέδειξε για ακόμη μια φορά την τρωτότητα της Αττικής και την ανάγκη για ενισχυμένες πολιτικές πρόληψης, απόκρισης και διαχείρισης του κινδύνου».

«Έχει καεί το 37% των δασών της Αττικής σε 8 χρόνια»

Αναφορικά με τον αριθμό των καμένων εκτάσεων του 2024, ο κ. Λαγουβάρδος ανέφερε ότι «είναι κάτω από τον μέσο όρο, όμως είναι πολύ μεγάλος αριθμός. Άλλωστε, ο μέσος όρος έχει αυξηθεί πάρα πολύ εξαιτίας των τεράστιων πυρκαγιών που είχαμε το 2021 και το 2023. Είναι θετικό ότι σε μια κακή μετεωρολογική χρονιά είχαμε κάπως περιορισμένες καμένες εκτάσεις, όμως το ότι είδαμε πυρκαγιές ακόμη κι εντός του αστικού ιστού, όπως συνέβη στην πυρκαγιά της βορειοανατολικής Αττικής, πρέπει να μας προβληματίζει για το κατά πόσο είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις».

Άλλωστε, «μόνο τα τελευταία οχτώ καλοκαίρια, έχει καεί το 37% των δασών της Αττικής. Είναι κάτι προφανώς ανησυχητικό, που υποβαθμίζει τη ζωή των ανθρώπων σε αυτές τις περιοχές και τους καθιστά πιο ευάλωτους σε πλημμύρες».

Έντονα φαινόμενα

Παράλληλα, το 2024 καταγράφηκαν 31 επεισόδια με έντονες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, εκ των οποίων 24 σχετίζονται με πλημμύρες, 10 με ισχυρούς ανέμους και 6 με σίφωνες ξηράς. Αυτά τα επεισόδια οδήγησαν στην απώλεια 9 ανθρώπινων ζωών.

Όπως σχολίασε ο κ. Λαγουβάρδος, «αυτό δεν συνέβη μόνο το 2024. Από το 2000 κι έπειτα, έχουν σημειωθεί περισσότερα από 580 πλημμυρικά φαινόμενα στη χώρα, αποτελώντας περίπου το 60% των έντονων καιρικών φαινομένων. Οι πλημμύρες άλλωστε, είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα και στην υπόλοιπη Ευρώπη».

«Η Ελλάδα στις χώρες με τις υψηλότερες εκπομπές»

Αξίζει να σημειωθεί πως σε άλλη έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Climatebook, η Ελλάδα κατατάχθηκε το 2024 «στις χώρες με υψηλότερες τιμές και εκπομπές στην Ευρώπη. Αυτό οφείλεται κυρίως στην εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα, όπως ο λιγνίτης και το φυσικό αέριο, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας». Μάλιστα, όπως αναγράφεται, «η εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την Τουρκία και τη Βόρεια Μακεδονία, όπου η παραγωγή βασίζεται κυρίως σε ορυκτά καύσιμα (λιγνίτη και φυσικό αέριο) υπονομεύει την πράσινη μετάβαση, καθώς η Ελλάδα καταλήγει να καταναλώνει ηλεκτρισμό από ρυπογόνες μονάδες, κάτι που αντίκειται στις κλιματικές δεσμεύσεις της χώρας».

The post Κ. Λαγουβάρδος στο iEidiseis.gr: «Εξαίρεση τα ήπια καλοκαίρια» – Ευάλωτη η Αττική appeared first on ieidiseis.gr.